ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΣΕΙΣ

ΑΠΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΕ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΑ Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ

Η Αγία Μαρία, μητέρα του Ευαγγελιστού Μάρκου, είναι ένα από τα πρώτα εκείνα ιερά πρόσωπα που προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες για τη ζωή και οργάνωση της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας των Ιεροσολύμων. Μία και μοναδική είναι η αναφορά στο πρόσωπό της μέσα στην Καινή Διαθήκη, αλλά αρκετή για να συμπεράνει κάποιος πως ήταν από τις γυναίκες εκείνες που διακρίθηκαν και διασώθηκαν τα ονόματά τους ως διακόνισσες του Κυρίου στην Εκκλησία. Η συγκεκριμένη αναφορά βρίσκεται στο βιβλίο των Πράξεων (ιβ’, 12). Ο Απόστολος Πέτρος αμέσως μετά τη θαυμαστή απελευθέρωσή του από τη φυλακή, μέσα στη νύχτα, «συνιδών τε (όταν κατάλαβε που ήταν) ήλθεν επί την οικίαν Μαρίας, της Μητρός Ιωάννου, του επικαλουμένου Μάρκου, ου ήσαν ικανοί συνηθροισμένοι και προσευχόμενοι». [Στη συνέχεια, μας πληροφορεί το κείμενο των Πράξεων πως ο Πέτρος εκτύπησε την εξώπορτα, βγήκε μία υπηρέτρια, η Ρόδη, για να ανοίξει και, όταν αναγνώρισε τη φωνή του Πέτρου, από τη χαρά της δεν άνοιξε και έτρεξε μέσα να αναγγείλει ότι στην εξώπορτα στέκεται ο Πέτρος. Αυτοί που ήταν συνηγμένοι μέσα της είπαν: Είσαι τρελή. Εκείνη όμως επέμενε ότι είναι αλήθεια. Αυτοί έλεγαν ότι είναι ο άγγελός του. Ο Πέτρος στο μεταξύ κτυπούσε επίμονα. Επιτέλους του άνοιξαν και όταν τον είδαν έμειναν κατάπληκτοι. Αυτός τους έκανε νόημα με το χέρι να σιωπήσουν και τους διηγήθηκε πως ο Κύριος τον έβγαλε από την φυλακή και συμπλήρωσε: Διηγηθείτε τα αυτά στον Ιάκωβο και στους αδελφούς. Ύστερα έφυγε από τα Ιεροσόλυμα για άλλο τόπο].

Ο συγγραφέας των Πράξεων Ευαγγελιστής Λουκάς με τα γραφόμενά του, τόσο για τη Μαρία όσο και την «οικίαν» της, θέλει να δείξει πως το σπίτι αυτό ήταν το πιο κατάλληλο στην Ιερουσαλήμ, για να αποτελέσει κέντρο θαυμαστών γεγονότων που συνδέονται με το πρόσωπο του Χριστού και τη ζωή της πρώτης Χριστιανικής κοινότητας. Είναι άξιο προσοχής και λόγου ότι αρχαίοι αλλά και νεώτεροι ερμηνευτές της Καινής Διαθήκης θεωρούν πως ο Μυστικός Δείπνος του Κυρίου με τους Μαθητές Του έγινε στο σπίτι της Μαρίας.

Επίσης, από τα συμφραζόμενα λόγια των Πράξεων διαφαίνεται στους ερμηνευτές ότι η Μαρία ήταν κατά πάσα πιθανότατα  ευκατάστατη χήρα, αφού διέθετε τόσο μεγάλη οικία, ώστε να συγκεντρώνεται πολυπληθής Χριστιανική κοινότητα, για να ακούσει το κήρυγμα των Αποστόλων, να τελέσει τη Θεία Ευχαριστία και τις «αγάπες» και αφού διέθετε υπηρετικό προσωπικό. Ο μακαριστός Καθηγητής Π. Τρεμπέλας, στο Υπόμνημά του «Εις το κατά Μάρκον Ευαγγέλιον», στα Προλεγόμενα, παραθέτει και τα εξής: «Εκ των πληροφοριών των πράξεων των Αποστόλων μανθάνομεν, ότι ο Μάρκος ήτο υιός της εν Ιεροσολύμοις κατοικούσης και ενωρίς εις τα μέλη της πρώτης Εκκλησίας συγκαταριθμηθείσης Μαρίας, ήτις φαίνεται να είχεν ευπορίαν τινά, ως δύναται να συναχθή εκ του γεγονότος ότι κατείχεν οικίαν μετά πυλώνος και μετά αιθούσης αρκούντως ευρείας, ώστε να περιλαμβάνει εν αυτή ικανόν αριθμόν συναθροιζομένων μαθητών (Πραξ. Ιβ’, 12). Και ο Πέτρος μετά την εν νυκτί θαυμασίαν υπ’ αγγέλου αποφυλάκισιν αυτού εις την οικίαν ταύτην κατηυθύνθει ως εις τόπον συνήθη συγκεντρώσεως των αδελφών, εκ των οποίων και ευρέθησαν εκεί παρά το προκεχωρημένον της νυκτός “ικανοί συνηθροισμένοι”. Η οικία της Μαρίας λοιπόν είχεν αποβή εις εκ των τόπων συγκεντρώσεως και λατρείας των πρώτων Χριστιανών εν Ιεροσολύμοις, υπεστηρίχθη δε υπό τινων νεωτέρων, ιδία Γερμανών, ότι εκεί ετέλεσεν και ο Κύριος τον Μυστικόν Δείπνον».

Αρχαιότερη, γνωστή μαρτυρία για την Αγία Μαρία, περιλαμβάνεται στο έργο η καλύτερα τον εγκωμιαστικό λόγο Αλεξάνδρου Μοναχού του Κυπρίου, που εκφώνησε στην πανήγυρη για τη μνήμη του Αποστόλου Βαρνάβα, στην ιερά Μονή, γύρω στο 525 μ.Χ. Προτάσσεται ο τίτλος «Αλεξάνδρου μοναχού εγκώμιον εις τον Άγιον Βαρνάβα τον Απόστολον, προτραπέντος υπό του πρεσβυτέρου και κλειδούχου του σεβασμίου αυτού ναού, εν ω ιστορείται και ο τρόπος των αποκαλύψεων, των Αγίων αυτού λειψάνων». Αναφέρει λοιπόν ο μοναχός Αλέξανδρος πως ο Απόστολος Βαρνάβας είδε ο ίδιος πολλά από τα θαύματα του Κυρίου. Ύστερα από το θαύμα του παραλύτου της Βηθεσδά έγινε ακόλουθος και μαθητής του Κυρίου. Και συνεχίζει (παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο, γιατί είναι πολύ γλαφυρό, κα;τατοπιστικό και πειστικό, αλλά και για να γνωρίσουμε μέρος αυτού του εξαιρατικού αρχαίου Εγκωμίου): «Ο δε Βαρνάβας πλέον εξεκαίετο εις την του Κυρίου αγάπην. Καταλαβών δε το τάχος την οικίαν Μαρίας, της μητρός Ιωάννου του επικαλουμένου Μάρκου, ήτις ελέγετο είναι αυτού θεία – διο και Μάρκον τον ανεψιόν Βαρνάβα εκάλουν αυτόν – είπε προς αυτήν· “Δεύρο, λέγων, ω γύναι, ίδε άπερ επεθύμουν ιδείν οι πατέρες ημών· ιδού γαρ Ιησούς τις προφήτης από Ναζαρέτ της Γαλιλαίας εστίν εν τω ιερώ μεγαλοπρεπώς θαυματουργών, και ως τοις πολλοίς δοκεί, αυτός εστί Μεσσίας ο μέλλων έρχεσθαι”. Ακούσασα δε ταύτα η θαυμασία γυνή και καταλιπούσα τα εν χερσί, κατέλαβε τον ναόν του Θεού, και ιδούσα τον Κύριον και Δεσπότην του ναού, έπεσεν εις τους πόδας αυτού, δεομένη και λέγουσα “Κύριε, ει εύρον χάριν εναντίον σου, δεύρο εις τον οίκον της δούλης σου και ευλόγησον τη εισόδω σου τα οικετικά σου”. Ο δε Κύριος επένευσε τη παρακλήσει· ον παραγενόμενον υπεδέξατο χαίρουσα εις το υπερώον αυτής. Απ’ εκείνης ουν της ημέρας, ηνίκα ήρχετο ο Κύριος εις Ιεροσόλυμα, εκεί ανεπαύετο μετά των μαθητών αυτού, εκεί εποίησε το Πάσχα μετά των μαθητών αυτού, εκεί εμυσταγώγησε τους μαθητάς δια της μεταλήψεως των απορρήτων μυστηρίων. Λόγος γαρ ήλθεν εις ημάς από γερόντων ότι ο το κεράμιον βαστάζων του ύδατος, ω κατακολουθήσαι προσέταξεν ο Κύριος τοις μαθηταίς, Μάρκος ην, ο υιός ταύτης της μακαρίας Μαρίας· ο δε Κύριος “προς τον δείνα” είπεν οικονομικώς, ως φασίν οι πατέρες, ερμηνεύοντες τούτο το χωρίον, διδάσκων ημάς δια του αινίγματος ότι παντί τω ευτρεπίζοντι εαυτόν, παρ’ αυτώ ο Κύριος αυλίζεται. Εν αυτώ τοίνυν τω υπερώω εποίησεν ο Κύριος το Πάσχα· εν αυτώ εφάνη τοις περί τον Θωμάν, εγερθείς εκ νεκρών· εκεί μετά την ανάληψιν ανήλθον οι μαθηταί, ελθόντες από του όρους των Ελαιών μετά των λοιπών αδελφών, όντως τον αριθμόν ως εκατόν είκοσι, εν οις ην Βαρνάβας και Μάρκος· εκεί κατέβη το Πνεύμα το Άγιον εν πυρίναις γλώσσαις επί τους μαθητάς εν τη ημέρα της Πεντηκοστής· εκεί ίδρυται νυν η μεγάλη και αγιωτάτη Σιών, η μήτηρ πασών των εκκλησιών».

Και από το κείμενο αυτό φαίνεται η αγαθή πίστη της Μαρίας προς τον Χριστό, αλλά και η προσφορά της στην πρώτη Χριστιανική Εκκλησία. Όσον αφορά τη συγγένεια της Αγίας Μαρίας με τον Απόστολο και ιδρυτή της Εκκλησίας μας Βαρνάβα δεν υπάρχει αμφιβολία. Εκείνο όμως που καθίσταται πρόβλημα είναι ο βαθμός συγγενείας τους. Είδαμε πως στις Πράξεις στο ιβ’ 12 καθαρά φαίνεται πως η Μαρία είναι μητέρα του Μάρκου. Στο Κολοσσαείς δ’ 10 αναγράφεται από τον Απόστολο Παύλο πως ο Μάρκος είναι «ο ανεψιός Βαρνάβα». Άρα για να είναι ο Μάρκος, ο υιός της Μαρίας, «ανεψιός» του Βαρνάβα, σίγουρα ο Βαρνάβας και η Μαρία είναι συγγενείς. Έτσι στην Κυπριακή αγιολογία παρουσιάσθηκαν και οι δύο απόψεις. Είδαμε ότι ο μοναχός Αλέξανδρος στο Εγκώμιό του σημειώνει ότι η Μαρία υπήρξε θεία του Βαρνάβα και άρα Μάρκος και Βαρνάβας είναι «ανεψιοί», δηλαδή ξαδέλφια. (Με την έννοια αυτή του ξαδέλφου επικρατεί στην Κύπρο η λέξη ανεψιός). Όμως περισσότερο επικράτησε σε αγιολογικές πηγές, όπως και στη συνείδηση των Κυπρίων, ότι ο Βαρνάβας και η Μαρία ήταν αδέλφια. Αυτό το καταστάλαγμα κατέγραψε και ο αείμνηστος Μακάριος, αυτό καταγράφεται και στην ακολουθία που εξέγραψε η ιερά μονή Σταυροβουνίου για όλους τους Κυπρίους Αγίους.

Μία άλλη Τρίτη παραλλαγή που αφορά τη συγγένεια των δύο, περιλαμβάνεται σε κάποια Μηνολόγια, αλλά και σε Κοπτικό Συναξάριο, πως η Μαρία υπήρξε νήμφη του Βαρνάβα, αφού ήταν γυναίκα του αδελφού του Αριστόβουλου (φωτιστού των Βρετανικών νήσων).
Αν λοιπόν η Αγία Μαρία, μητέρα του Ευαγγελιστού Μάρκου, είναι αδελφή του Αποστόλου Βαρνάβα, τότε θα πρέπει να θεωρηθεί ότι και αυτής η καταγωγή ήταν Κυπριακή, βεβαίως από ελληνιστές Ιουδαίους που έζησαν στην Κύπρο και που βρέθηκαν τον καιρό της επί γης παρουσίας του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα.

Η μνήμη της τιμάται στις 30 Ιουνίου.

 ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ "ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΒΑΣΕΙΣ" ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:
ΕΠΙΛΟΓΗ ΘΕΜΑΤΩΝ
Πρωτ.  Βασίλειος Γιαννακόπουλος

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ-ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Πρεσβυτέρα Νικολίτσα Γκοτσοπούλου

ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ
+ ο ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΚΑΙ ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~