Με ιδιαίτερη ικανοποίηση δημοσιοποιούμε την επιστολή-απάντηση του Εξοχωτάτου κ. Σωτ. Χατζηγάκη, Υπουργού επί της Δικαιοσύνης, η οποία διαπνέεται από σεβασμό καί
απαντά με λεπτομέρειες στίς δικές μας θέσεις και αιτιάσεις.
Ομολογώ ότι η διαλεκτική του κ. Υπουργού και με εντυπωσιάζει και με προβληματίζει.
Ευχαριστώ ιδιαιτέρως για την τιμή.
+ Ο ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ & ΑΙΓΙΛΕΙΑΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ
΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄
Αθήνα, 20 Μαρτίου 2008
Προς:
τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη
Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, κ. Αμβρόσιο
Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος,
Ιασίου 1
11 521, Αθήνα
Σεβασμιώτατε,
Ανέγνωσα με ιδιαίτερη προσοχή την επιστολή, την οποία είχατε την ευγενή καλοσύνη να μου απευθύνετε και να ενημερωθώ μία ακόμη φορά (είχε προηγηθεί η ενημέρωσή μου από την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως), για τους προβληματισμούς σας σχετικά με το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης.
Παρακολουθώ από ετών, με ενδιαφέρον, σεβασμό και προσοχή, τις απόψεις σας, οι οποίες χαρακτηρίζονται –ακόμα και αν διαφωνεί κανείς – από θρησκευτική συνέπεια και παρρησία. Χαίρομαι, διότι με τα επιχειρήματά σας αμύνεστε υπέρ του Ιερού Ευαγγελίου και των Ιερών Κανόνων, αλλά και αναγνωρίζετε ότι υπάρχουν αυτοτελώς και οι Νόμοι της Πολιτείας.
Συμφωνώ μαζί σας, ότι αυτές οι δύο πηγές ρυθμίσεων της κοινωνικής μας ζωής, πρέπει να συμβαδίζουν και να βρίσκονται σε αρμονία. Ιδιαίτερα δε να προάγουν το ηθικό «ζειν και διάγειν». Καθήκον, το οποίο, νομίζω ότι θα συμφωνείτε, δεν μπορεί να παραβλέψει η Πολιτεία, όταν είναι αναγκασμένη να αντιμετωπίσει οδυνηρές καταστάσεις και ανθρώπινα δράματα της κοινωνικής πραγματικότητας. Καθήκον, το οποίο πρώτη μας δίδαξε η Εκκλησία του Χριστού.
Θεωρώ ηθικά ασύμβατη τη συμπεριφορά της Πολιτείας, όταν κλείνει τα μάτια μπροστά στις καταστάσεις αυτές και δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες της, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα δράματα των παιδιών που γεννιούνται εκτός γάμου (τα οποία δυστυχώς έχουν φτάσει στο 5% του συνόλου, τα τελευταία έτη και ξεπερνούν, σύμφωνα με υπεύθυνους υπολογισμούς τα 120.000), των απροστάτευτων γυναικών μετά από χρόνια ελεύθερης συμβίωσης και των μονογονεϊκών οικογενειών, οι οποίες φθάνουν σε αρκετές χιλιάδες και συνεχώς αυξάνονται. Η Πολιτεία οφείλει να δείχνει αγάπη, κατανόηση, αλληλεγγύη και ανοχή.
Εξακολουθώ να πιστεύω στην αξία του θρησκευτικού γάμου και το έχω αποδείξει, τόσο με την προσωπική μου συμπεριφορά, όσο και με τις ιδέες μου, που ήταν πάντα δίπλα στην Εκκλησία. Αναμφίβολα τον θεωρώ καλύτερη επιλογή για τα ζευγάρια από τον πολιτικό γάμο.
Αυτή μου όμως η πεποίθηση, δεν είναι δυνατόν να με οδηγήσει ώστε να παραβλέπω ένα υπαρκτό κοινωνικό φαινόμενο και την υποχρέωσή μου, ως Υπουργού Δικαιοσύνης, να μην εθελοτυφλώ, αλλά να περιορίσω τις αρνητικές συνέπειες και επιπτώσεις του φαινομένου αυτού στην κοινωνία και να τις μετατρέψω σε υποχρεώσεις. Οφείλω να προσπαθήσω να κάνω τους πολίτες περισσότερο υπεύθυνους, ως προς τα θέματα και τα κοινωνικά προβλήματα που προκύπτουν από την κοινή συμβίωσή τους, δυστυχώς πέραν του θρησκευτικού ή έστω πολιτικού γάμου.
Η Δικαιοσύνη πρέπει να έχει και την παιδαγωγική, κοινωνική της διάσταση, στην οποία πιστεύω ακράδαντα.
Σεβασμιώτατε,
Το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης έχει σκοπό να ρυθμίσει και να περιορίσει αυτή τη δυσάρεστη πραγματικότητα. Κατ’ αρχήν, δεν ακολουθούμε τα αντίστοιχα Ευρωπαϊκά νομοθετήματα σε ότι αφορά στην ελεύθερη συμβίωση, αλλά αντίθετα, οι δικές μας ρυθμίσεις περιλαμβάνουν περισσότερες δικλείδες ασφαλείας και προστασίας. Τόσο σε νομικό, όσο και δικαστικό έλεγχο.
Με το Σύμφωνο, η ελεύθερη συμβίωση θα έχει πλέον συγκεκριμένες συνέπειες, οι οποίες δεν πρέπει να μεταβάλλονται –όπως μέχρι σήμερα– σε ατομικά και κοινωνικά δράματα, αλλά να αντιμετωπίζονται με αίσθημα ευθύνης, όπως η προστασία των παιδιών και της εξαρτημένης οικονομικά γυναίκας. Με το Σύμφωνο, αφαιρούνται όλα τα προσχήματα από όσους συζούν, μέχρι σήμερα αδέσμευτα και ελεύθερα, προκειμένου ν’ αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους. Η Πολιτεία, με το Σύμφωνο, ασκεί πίεση προς την κοινωνία και τα ζευγάρια που επιλέγουν να συμβιώνουν απολύτως ελεύθερα.
Το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης, δεν είναι σε καμία περίπτωση τρίτη μορφή γάμου ή τρίτης κατηγορίας γάμος, αλλά μία συμβολαιογραφική συμφωνία, στην οποία ο άνδρας και η γυναίκα που συμβιώνουν αναλαμβάνουν ορισμένες κοινές υποχρεώσεις και αλληλοαναγνωρίζουν ορισμένα δικαιώματα, όπως τα περιουσιακά. Κατ’ αυτό τον τρόπο, γίνονται περισσότερο υπεύθυνοι άνθρωποι και πολίτες.
Οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν τα ζευγάρια εκτός γάμου, δεν είναι προσχηματικές, ακόμα και όταν το Σύμφωνο μπορεί να τερματιστεί οποιαδήποτε στιγμή. Συγκεκριμένα, οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται με το Σύμφωνο, δεν είναι ανακλητές, ακόμα και όταν καταγγελθεί αργότερα, από το ένα μέρος, το οποίο θα επιθυμεί να τερματίσει τη συμβίωση αυτή. Δεν θα είναι ανακλητές λ.χ. οι αναγνωρίσεις και τα δικαιώματα των παιδιών, οι οικονομικές και περιουσιακές υποχρεώσεις που έχουν συμφωνηθεί, το δικαίωμα της εξαρτημένης γυναίκας στην ασφάλιση και μέρους της σύνταξης.
Η διαφορά μεταξύ του γάμου και της ελεύθερης συμβίωσης είναι σημαντική και θα ενεργήσει υπέρ του γάμου και ιδιαίτερα του θρησκευτικού. Κατ’ αρχήν το Σύμφωνο βάζει πλαίσια στήριξης στις σημερινές απολύτως ελεύθερες συμβιώσεις. Τις κάνει ‘λιγότερο ελεύθερες’, επιπόλαιες και άδικες. Τις συνδέει με όρους, συμφωνίες και δεσμεύσεις.
Από την άποψη αυτή, το Σύμφωνο οδηγεί τελικά πιο κοντά στην ιδέα του πραγματικά έγγαμου βίου, όπως έχει οδηγήσει ήδη η ιδέα του πολιτικού γάμου, στον θρησκευτικό γάμο, σύμφωνα με τα στοιχεία. Δεν απομακρύνει από το γάμο, όπως φοβούνται ορισμένοι, αλλά διευκολύνει την προσέγγιση προς την ιδέα του γάμου. Μειώνει την απόσταση από τον γάμο.
Γι’ αυτό, ενώ το Σύμφωνο περιλαμβάνει τα ίδια κωλύματα του γάμου, συνδέεται όμως με λιγότερα δικαιώματα ως προς τον θρησκευτικό και πολιτικό γάμο. Είτε αυτά αφορούν το θεσμό της υιοθεσίας, που δεν θα υπάρχει στο Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης, είτε άλλα, όπως τα περιουσιακά και τα κληρονομικά δικαιώματα. Μάλιστα, σύμφωνα με απόψεις έγκριτων νομικών, η καθιέρωση του Συμφώνου και οι νομικές δεσμεύσεις που συνεπάγεται (όπως η αμοιβαία αξίωση διατροφής, η συμμετοχή στα αποκτήματα κλπ.), οδηγεί στον χαρακτηρισμό της ελεύθερης συμβίωσης, ως ψευδεπίγραφης, πλέον. Πραγματικά ελεύθερη συμβίωση, μέχρι σήμερα, ήταν η νομικώς αρρύθμιστη συμβίωση, στο πλαίσιο μιας απολύτως αδέσμευτης συμπεριφοράς της προσωπικότητας. Τώρα, προέχει το κοινωνικό κριτήριο και οι δεσμεύσεις του.
Σεβασμιώτατε,
Συμφωνώ απολύτως με τις διαπιστώσεις σας ότι δεν πρέπει να καλλιεργείται «κλίμα διχασμού» ανάμεσα στους Ιεράρχες για το θέμα αυτό, όπως επίσης να προβάλλονται άδικες κατατάξεις των Ιεραρχών σε κατηγορίες συντηρητικών, φωτισμένων κλπ.
Πιστεύω ότι θα συμφωνήσετε, πως ιδίως η Πολιτεία δεν μπορεί να στέκει αμέτοχη μπροστά σε ανθρώπινα δράματα, για τα οποία τα θύματά τους, όπως τα παιδιά, είναι τελείως αμέτοχα και δεν πρέπει ν’ αντιμετωπίζονται με διακρίσεις και αποκλεισμούς, που θα τα επιβαρύνουν σε όλη τους τη ζωή.
Πεποίθησή μου είναι ότι οι γονείς και τα ισχυρά μέρη στις έως σήμερα σχέσεις «ελεύθερης συμβίωσης», πρέπει να υποχρεωθούν, με νομοθετικές πρωτοβουλίες, να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Ως αντίδωρο αγάπης, σεβασμού και εκτίμησης, σας αποστέλλω το βιβλίο μου «Η Ελληνική ταυτότητα στη «Νέα Τάξη’», που εκδόθηκε το 2002 και βραβεύθηκε με το Βραβείο Μελετήματος από την Ελληνική Εταιρεία Χριστιανικών Γραμμάτων, και το οποίο αποτελεί οδηγό σε όλες τις πνευματικές και πολιτικές μου δραστηριότητες.
Με την προσήκουσα τιμή
Σωτήρης Χατζηγάκης