ΤΗΝ 21η ΜΑΡΤΙΟΥ 1821
____Έπειτα από σκλαβιά στον Τουρκικό ζυγό, που διήρκεσε τετρακόσια ολόκληρα χρόνια, ο Θεός εχάρισε την ελευθερία στην πολύπαθη Πατρίδα μας! Την σπίθα της ελευθερίας άναψε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός μέσα στο Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας.Όσο κι αν θέλουν να αμφισβητήσουν το γεγονός οι διάφοροι κουλτου-ριάρηδες της νεώτερης εποχής, οι "φωτισμένοι" ή οι "νεοφωτιστές" της εποχής μας, η αλήθεια παραμένει ανέπαφη! Υπάρχουν οι πηγές, οι οποίοες τους διαψεύδουν! Ό,τι λοιπόν η Επανάστασις του 1821 άρχισε στην ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας το αποδεικνύει περίτρανα η "Διακήρυξη του Παλαιών Πατρών Γερμανού", που έλαβε χώρα στην Αγία Λαύρα στις 2ο Μαρτίου 1821 και δημοσιεύθηκε στην Γαλλική Εφημερίδα "Le Constitutionel" λίγο αργότερα, δηλ. στίς 16 Ιουνίου 1821. Τότε η δημοσιογραφία ήταν ανόθευτη και αγνή! Υπηρετούσε την αλήθεια! Ενώ σήμερα κατά κανόνα είναι κατευθυνόμενη, υποτάσσεται σε σκοπιμότητες, υπηρετεί ιδιοτελείς σκοπούς. Είναι κομματική! Είναι πληρωμένη!
_____Στίς 16 Ιουνίου 1821 λοιπόν στο Παρίσι δημοσιεύθηκε ανταπόκριση από την Ελλάδα, η οποία είχε ως εξής:
"Εξωτερικόν-Πελοπόννησος "Διακήρυξις του Γερμανού Εξάρχου της πρώτης κατά την τάξιν Αχαΐας, Αρχιεπισκόπου Πατρών, πρός τον Κλήρον και τους πιστούς της Πελοποννήσου, η οποία εξεφωνήθη εντός της Μονής των Αδελφών της Λαύρας του όρους Βελιά την 8ην (20ήν) Μαρτίου 1821".
(Δημοσιεύεται ολόκληρη στο Βιβλίο "Καλάβρυτα, Γη Μνημείων, Ηρώων και Αγίων", Έκδοσις της Ιεράς ημών Μητροπόλεως. Διατίθεται από το Βιβλιοπωλείον μας "Βιβλίο καί Εικόνα¨, Ερμού, αριθμ. 2-2510 00 ΑΙΓΙΟΝ, τηλ. 26910 29333. Τιμάται 10 €. Αποστέλλεται και ταχυδρομικώς.)
______Κατά συνέπεια εμείς εδώ στα Καλάβρυτα ανοίξαμε τον εορταστικό κύκλο της εθνικής μας επετείου. Χθές λοιπόν γιορτάσαμε την απελευθέρωση των Καλαβρύτων από τον Τουρκικό ζυγό! Έχουμε αυτό το δικαίωμα, αφού τα Καλάβρυτα ήταν η πρώτη πόλις που απελευθερώθηκε! Τον πανηγυρικό έξεφώνησε ο Σχολικός Σύμβουλος κ. Επαμεινώνδας Φωκάς, ο οποίος και καταχειροκροτήθηκε. Στη συνέχεια παραθέτουμε ολόκληρη την ομιλία. Συγχαίρουμε τον ομιλητή καί τον όλως ιδιαιτέρως τον ευχαριστούμε γιά την ευγενική παραχώρηση του κειμένου πρός δημοσίευση από τον ιστότοπό μας.
+ Ο ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ & ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ
Δευτέρα, 22 Μαρτίου 2010
ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ 21η Μαρτίου 1821
Του κ. Επαμεινώνδα Φωκά, Σχολικού Συμβούλου.
Κάθε χρόνο τέτοια μέρα η πατρίδα μας γιορτάζει μια από τις λαμπρότερες σελίδες της ιστορίας της.
Γιορτάζει με περισσή υπερηφάνεια την αρχή της επανάστασης εναντίον των Τούρκων μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς. Ξαναμυρίζει από το λιβάνι της ανάστασής της και αγάλλεται. Σε κάθε γωνιά, σε κάθε καρδιά η θύμηση αυτής της ξεχωριστής ημέρας λάμπει αμόλυντη και λυτρωτική. Πέρασαν πολλά χρόνια, αλλά η θύμηση αυτή παραμένει νωπή. Μας ανυψώνει, μας καθοδηγεί και μας συμπληρώνει σα λαό και σαν όνομα μέσα στο χώρο κα το χρόνο.
Ο γείτονας κατακτητής κοντεύει να συμπληρώσει 400 χρόνια κατάκτησης. Διάστημα κατά το οποίο δε χάνει την ευκαιρία να απολαμβάνει τα αγαθά της ωμότητας και της φιλοσοφίας του. Δε δείχνει να ανησυχεί ιδιαίτερα. Περισσότερο ασχολείται με τα εσωτερικά του προβλήματα και με τους κατά τόπους πασάδες παρά με τους ελεεινούς ραγιάδες, που μοιρολατρικά μένουν χωρίς διάθεση γι αντίδραση. Κάτι περίεργες κινήσεις Ελλήνων πολεμιστών δε φαίνονται ικανές είτε να τον παραξενέψουν είτε να τον ανησυχήσουν.
Κάπου όμως υποβόσκει μια ιδέα. Αόρατη και φανταστική για πολλούς. Κάποιος Ρήγας Φεραίος βρίσκει βρίσκει στίχους που καθηλώνουν. Δεν πιστεύει ότι τα λόγια του συγκινούν μόνο τον ίδιο. Πιστεύει ότι μεταφέρουν τα ίδια μηνύματα σε όλους όσοι έχουν το ίδιο όνομα με το δικό του, σε όλους όσοι φέρνουν τα τρία δάχτυλα στο μέτωπο για να κάνουν το σταυρό τους.
Πρωτόγνωρα αισθήματα πλημμυρίζουν τον κάθε οικογενειάρχη, τον κάθε έμπορο, τον κάθε διαβασμένο, τον κάθε έφηβο. Μήπως είναι η ώρα; Μήπως ο στόχος είναι εφικτός; Οι σκέψεις γίνονται προτάσεις και οι προτάσεις γίνονται σχέδια. Ο στόχος εκεί, να λάμπει και να θερμαίνει. Τι πιο φυσικό να ξυπνήσει ο ενθουσιασμός. Αντάμωσαν τις μνήμες τους οι Έλληνες και ανατρίχιασαν. 4 αιώνες είναι μεγάλο διάστημα, μικρό όμως γι αυτούς.. Φιλική εταιρεία. Υψηλάντης. Όρκος μέχρι το θάνατο, όρκος με το θάνατο. Πείσμα σε κάθε εμπόδιο.. Η αρχή έγινε.
Ο γείτονας κατακτητής κοντεύει να συμπληρώσει 400 χρόνια κατάκτησης. Διάστημα κατά το οποίο δε χάνει την ευκαιρία να απολαμβάνει τα αγαθά της ωμότητας και της φιλοσοφίας του. Δε δείχνει να ανησυχεί ιδιαίτερα. Περισσότερο ασχολείται με τα εσωτερικά του προβλήματα και με τους κατά τόπους πασάδες παρά με τους ελεεινούς ραγιάδες, που μοιρολατρικά μένουν χωρίς διάθεση γι αντίδραση. Κάτι περίεργες κινήσεις Ελλήνων πολεμιστών δε φαίνονται ικανές είτε να τον παραξενέψουν είτε να τον ανησυχήσουν.
Κάπου όμως υποβόσκει μια ιδέα. Αόρατη και φανταστική για πολλούς. Κάποιος Ρήγας Φεραίος βρίσκει βρίσκει στίχους που καθηλώνουν. Δεν πιστεύει ότι τα λόγια του συγκινούν μόνο τον ίδιο. Πιστεύει ότι μεταφέρουν τα ίδια μηνύματα σε όλους όσοι έχουν το ίδιο όνομα με το δικό του, σε όλους όσοι φέρνουν τα τρία δάχτυλα στο μέτωπο για να κάνουν το σταυρό τους.
Πρωτόγνωρα αισθήματα πλημμυρίζουν τον κάθε οικογενειάρχη, τον κάθε έμπορο, τον κάθε διαβασμένο, τον κάθε έφηβο. Μήπως είναι η ώρα; Μήπως ο στόχος είναι εφικτός; Οι σκέψεις γίνονται προτάσεις και οι προτάσεις γίνονται σχέδια. Ο στόχος εκεί, να λάμπει και να θερμαίνει. Τι πιο φυσικό να ξυπνήσει ο ενθουσιασμός. Αντάμωσαν τις μνήμες τους οι Έλληνες και ανατρίχιασαν. 4 αιώνες είναι μεγάλο διάστημα, μικρό όμως γι αυτούς.. Φιλική εταιρεία. Υψηλάντης. Όρκος μέχρι το θάνατο, όρκος με το θάνατο. Πείσμα σε κάθε εμπόδιο.. Η αρχή έγινε.
Το χαρμόσυνο μήνυμα της 25ης Μαρτίου του αρχάγγελου Γαβριήλ προς την Παναγία μας μετουσιώνεται σε μήνυμα σωτηρίας της πατρίδας μας. Διπλή γιορτή. Διπλή συγκίνηση. Όλα είναι νέα πια!
Η Επαρχία Καλαβρύτων διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης κατά των Τούρκων Κατακτητών, το Μάρτιο του 1821.
Στα τέλη Ιανουαρίου 1821 (26 έως 29) μετά την άφιξη του Παπαφλέσσα, πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία των μυηθέντων στην Φιλική Εταιρία η σύσκεψη της Βοστίτσας (Αιγίου), - στη μονή Ταξιαρχών ή στο σπίτι του Ανδρέα Λόντου - συνολικά πέντε συσκέψεις προεστών και ανώτατων κληρικών της Αχαΐας, των Καλαβρύτων και της Βοστίτσας, ( μεταξύ αυτών και οι Επίσκοποι Χριστιανουπόλεως ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Νικόλαος Λόντος και ο Ασημάκης Ζαΐμης), αλλά σε καμία δεν αποφασίστηκε η έναρξη του Επαναστατικού Αγώνα
Αποφασίστηκε όμως να αρχίσουν προετοιμασίες στις διάφορες περιοχές και συζητηθήκαν ως πιθανότερες ημερομηνίες η 25η Μαρτίου, η 23η Απριλίου (του Αγίου Γεωργίου) ή το αργότερο η 21η Μαΐου (του Αγίου Κωνσταντίνου & Ελένης).
Από τις αρχές του 1821 στην τούρκικη διοίκηση της Τρίπολης είχαν αρχίσει να φτάνουν οι πληροφορίες για τους ραγιάδες που συνομωτούν. Στα μέσα του Φλεβάρη δόθηκαν διαταγές οι πρόκριτοι και οι επίσκοποι της Πελοποννήσου, μεταξύ αυτών και της επαρχίας Καλαβρύτων και Βοστίτσας να μεταβούν στην Τρίπολη για σύσκεψη επί σημαντικών θεμάτων του τόπου. Επί της ουσίας για να δόσουν εξηγήσεις για τα τεκταινόμενα. Ο Κόκκινος γράφει ότι οι πρόκριτοι Βοστίτσας και Καλαβρύτων, και οι Παλαιών Πατρών Γερμανός και ο Κερνίκης Προκόπιος προσπάθησαν να χρονοτριβίσουν και να αποφύγουν την μετάβαση στην Τρίπολη, μαζί τους και οι επίσκοποι Έλους, Μεθώνης και Βρεσθένης. Τελικά ύστερα από πιέσεις ξεκίνησαν την 9η Μαρτίου συνοδευόμενοι από τουρκική συνοδεία. Φθάνοντας στα Μαζέϊκα καλύβια αποφάσισαν να διανυκτερεύσουν στο Χάνι του Μαζαίου Θανάση Δαφαλιά. Ο ιστορικός Κόκκινος επιμένει ότι ο Δαφαλιάς ενημερωμένος από τον επίσκοπο Χριστιανουπόλεως και άλλους για τις πραγματικές προθέσεις των αρχών της Τρίπολης έπεισε τους προκρίτους και τους ιερωμένους να επιστρέψουν στα Καλάβρυτα και να εγκαταλείψουν το ταξίδι για την Τρίπολη. Έτσι και έγινε. Όλοι δέχονται ότι εκείνο το βράδυ, στο χάνι του Δαφαλία γύρισε μια αποφασιστική σελίδα στην ιστορία του υπόδουλου έθνους. Αυτός ο ισχυρισμός αποδεικνύεται περίτρανα από τα διαδραματισθέντα στην συνέχεια γεγονότα.
Στις 10 Μαρτίου στην Αγία Λαύρα, έγινε σύσκεψη στην οποία έλαβαν μέρος οι ιεράρχες Παλαιών Πατρών Γερμανός και Κερνίκης Προκόπιος, ο Ασημάκης Ζαϊμης, ο Ασημάκης Φωτήλας, ο Σωτήρης Θεοχαρόπουλος, ο Σωτήρης Χαραλάμπης, ο Παναγιώτης Φωτήλας, ο Ανδρέας Ζαϊμης και ο Ανδρέας Λόντος. Παρά τους ενδιασμούς ορισμένων - μεταξύ αυτών και του Π. Π. Γερμανού - αποφασίστηκε τελικά να κηρυχθεί η επανάσταση και αναχώρησαν για διάφορες περιοχές για στρατολογία αγωνιστών. Ο Γερμανός, ο Προκόπιος και ο Ανδρέας Ζαΐμης πήγαν στα Νεζερά. Ο Σωτήρης Θεοχαρόπουλος στη Ζαρούχλα, ο Παναγιώτης Φωτήλας στο Λιβάρτζι, ο Ανδρέας Λόντος στα Βούρα (Διακοφτό). Οι Ασημάκης Ζαϊμης και Ασημάκης Φωτήλας πήγαν στο χωριό Κερπινή, βόρεια των Καλαβρύτων, όπου συνάντησαν των Ιωάννη Χονδρογιάννη, από του Μάζι, που τότε ήταν το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής. Στις 15 Μαρτίου, ο Ιωάννης Χονδρογιάννης εξεδήλωσε στον Ασημάκη Ζαϊμη την απόφασή του να επιτεθεί στους εισπράκτορες φόρων και τοκογλύφους Σεϊδη Λαλιώτη και Ταμπακόπουλο και τη συνοδεία τους που κατά τις πληροφορίες του την επόμενη θα κατευθυνόταν από Καλάβρυτα για Τρίπολη και να φέρουν τα χρήματα. Ο Ζαϊμης ενέκρινε την κίνηση.
Πρώτος ο Νικόλαος Σολιώτης, αγνοώντας τις ατέρμονες συνελεύσεις των προεστών, μαζί με τον Αναγνώστη Κορδή και άλλους κλέφτες, στις 14 Μαρτίου 1821 έστησαν ενέδρα και χτύπησαν σε τοποθεσία κοντά στο Αγρίδι της Νωνάκριδος τρεις γυφτοχαρατζήδες και τρεις ταχυδρόμους που μετέφεραν επιστολές του καϊμακάμη Μεχμέτ Σελήχ στον Χουρσήτ πασά στα Ιωάννινα, κατόπιν παροτρύνσεως του Σωτήρη Χαραλάμπη.
Ακολούθησε στις 18 Μαρτίου 1821 η επίθεση του Χονδρογιάννη στην τοποθεσία Χελωνοσπηλιά της Κατσάνας (Λυκούρια), εναντίον του εισπράκτορα Λαλαίου Τουρκαλβανού Σεϊδή, που μετέφερε μαζί με τον καταγόμενο από τη Βυτίνα «Σαράφη» Νικόλαο Ταμπακόπουλο, χρεόγραφα από την Κερπινή Καλαβρύτων στην Τριπολιτσά.
Μετά τη Χελωνοσπηλιά καταγράφεται επίσης η εχθρική ενέργεια του Νικόλαου Σολιώτη και του Ανδρέα Πετιμεζά, κατά διαταγή του Ασημάκη Φωτήλα στο Λιβάρτζι, εναντίον δύο σπαχήδων από την Τριπολιτσά, των Τσιπουγλαίων.
Ιδιαίτερης σημασίας κρίνεται η επίθεση εναντίον ανθρώπων του Τούρκου διοικητή των Καλαβρύτων Ιμπραήμ πασά Αρναούτογλου, που ανήσυχος από την κατάσταση ξεκίνησε με ολόκληρη τη φρουρά του για την Τριπολιτσά (μέσα Μαρτίου 1821).
Στη θέση Παλαιόπυργος ή Φροξυλιά ο Σωτήρης Παπαδαίος, ο Θανάσης Φεφές και ο Θανάσης Κωστόπουλος από το Μάζι, ο Γιαννάκης Βίρας από τα Κρινόφυτα και ο Γαλάνης από τα Βρώσθαινα, σκότωσαν σε ενέδρα τον Αιθίοπα (δούλο του Αρναούτογλου). Το απόγευμα της ίδιας μέρας η προφυλακή του Αρναούτογλου, έπεσε σε ενέδρα στη θέση Πλατάνια, που έστησαν οι ίδιοι μαζί με άλλους.
Ο Αρναούτογλου, όταν πληροφορήθηκε όσα συνέβησαν, έντρομος έσπευσε να κλειστεί μαζί με τους Τούρκους στους τρεις οχυρούς πύργους των Καλαβρύτων.
Στις 17 Μαρτίου, εορτή του Αγίου Αλεξίου «του ανθρώπου του Θεού» είχαν συγκεντρωθεί στην Αγία Λαύρα όλοι ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, Κληρικοί και λαϊκοί προύχοντες και προεστοί˙ δεν πήγαν στην Τρίπολη που τους κάλεσε ο καϊμακάμης με διαταγή του σουλτάνου (οι μόνοι που δεν πήγαν απ’ όλη την Πελοπόννησο ήσαν οι προεστοί των Καλαβρύτων), λόγω και της εορτής, οπότε ελήφθη η απόφαση κηρύξεως της Επαναστάσεως. Αν πήγαιναν και οι Καλαβρυτινοί στην Τριπολιτσά θα ήσαν και εκείνοι όμηροι και η επανάσταση δεν θα υφίστατο.Καρά βάση η ανυπακοή στην πρόσκληση του Τούρκου Διοικητού της Τριπολιτσάς από τους Καλαβρυτινούς ήταν η γενναία απόφαση περί κηρύξεως της Επαναστάσεως.Παραθέτουμε και το μήνυμα ενάρξεως του αγώνα που απεστάλη από την Αγία Λαύρα με προτροπή του Ασημάκη Φωτήλα προς τον Μαυρομιχάλη και τους λοιπούς οπλαρχηγούς και προεστούς της Μεσσηνίας, με τον Συνθηματικό Κώδικα της Φιλικής Εταιρίας.:
Εξοχώτατε Α.Μ. Χθες ετελέσθη το στεφάνωμα και έστω προς γνώση σας.
Η Επαρχία Καλαβρύτων διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης κατά των Τούρκων Κατακτητών, το Μάρτιο του 1821.
Στα τέλη Ιανουαρίου 1821 (26 έως 29) μετά την άφιξη του Παπαφλέσσα, πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία των μυηθέντων στην Φιλική Εταιρία η σύσκεψη της Βοστίτσας (Αιγίου), - στη μονή Ταξιαρχών ή στο σπίτι του Ανδρέα Λόντου - συνολικά πέντε συσκέψεις προεστών και ανώτατων κληρικών της Αχαΐας, των Καλαβρύτων και της Βοστίτσας, ( μεταξύ αυτών και οι Επίσκοποι Χριστιανουπόλεως ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Νικόλαος Λόντος και ο Ασημάκης Ζαΐμης), αλλά σε καμία δεν αποφασίστηκε η έναρξη του Επαναστατικού Αγώνα
Αποφασίστηκε όμως να αρχίσουν προετοιμασίες στις διάφορες περιοχές και συζητηθήκαν ως πιθανότερες ημερομηνίες η 25η Μαρτίου, η 23η Απριλίου (του Αγίου Γεωργίου) ή το αργότερο η 21η Μαΐου (του Αγίου Κωνσταντίνου & Ελένης).
Από τις αρχές του 1821 στην τούρκικη διοίκηση της Τρίπολης είχαν αρχίσει να φτάνουν οι πληροφορίες για τους ραγιάδες που συνομωτούν. Στα μέσα του Φλεβάρη δόθηκαν διαταγές οι πρόκριτοι και οι επίσκοποι της Πελοποννήσου, μεταξύ αυτών και της επαρχίας Καλαβρύτων και Βοστίτσας να μεταβούν στην Τρίπολη για σύσκεψη επί σημαντικών θεμάτων του τόπου. Επί της ουσίας για να δόσουν εξηγήσεις για τα τεκταινόμενα. Ο Κόκκινος γράφει ότι οι πρόκριτοι Βοστίτσας και Καλαβρύτων, και οι Παλαιών Πατρών Γερμανός και ο Κερνίκης Προκόπιος προσπάθησαν να χρονοτριβίσουν και να αποφύγουν την μετάβαση στην Τρίπολη, μαζί τους και οι επίσκοποι Έλους, Μεθώνης και Βρεσθένης. Τελικά ύστερα από πιέσεις ξεκίνησαν την 9η Μαρτίου συνοδευόμενοι από τουρκική συνοδεία. Φθάνοντας στα Μαζέϊκα καλύβια αποφάσισαν να διανυκτερεύσουν στο Χάνι του Μαζαίου Θανάση Δαφαλιά. Ο ιστορικός Κόκκινος επιμένει ότι ο Δαφαλιάς ενημερωμένος από τον επίσκοπο Χριστιανουπόλεως και άλλους για τις πραγματικές προθέσεις των αρχών της Τρίπολης έπεισε τους προκρίτους και τους ιερωμένους να επιστρέψουν στα Καλάβρυτα και να εγκαταλείψουν το ταξίδι για την Τρίπολη. Έτσι και έγινε. Όλοι δέχονται ότι εκείνο το βράδυ, στο χάνι του Δαφαλία γύρισε μια αποφασιστική σελίδα στην ιστορία του υπόδουλου έθνους. Αυτός ο ισχυρισμός αποδεικνύεται περίτρανα από τα διαδραματισθέντα στην συνέχεια γεγονότα.
Στις 10 Μαρτίου στην Αγία Λαύρα, έγινε σύσκεψη στην οποία έλαβαν μέρος οι ιεράρχες Παλαιών Πατρών Γερμανός και Κερνίκης Προκόπιος, ο Ασημάκης Ζαϊμης, ο Ασημάκης Φωτήλας, ο Σωτήρης Θεοχαρόπουλος, ο Σωτήρης Χαραλάμπης, ο Παναγιώτης Φωτήλας, ο Ανδρέας Ζαϊμης και ο Ανδρέας Λόντος. Παρά τους ενδιασμούς ορισμένων - μεταξύ αυτών και του Π. Π. Γερμανού - αποφασίστηκε τελικά να κηρυχθεί η επανάσταση και αναχώρησαν για διάφορες περιοχές για στρατολογία αγωνιστών. Ο Γερμανός, ο Προκόπιος και ο Ανδρέας Ζαΐμης πήγαν στα Νεζερά. Ο Σωτήρης Θεοχαρόπουλος στη Ζαρούχλα, ο Παναγιώτης Φωτήλας στο Λιβάρτζι, ο Ανδρέας Λόντος στα Βούρα (Διακοφτό). Οι Ασημάκης Ζαϊμης και Ασημάκης Φωτήλας πήγαν στο χωριό Κερπινή, βόρεια των Καλαβρύτων, όπου συνάντησαν των Ιωάννη Χονδρογιάννη, από του Μάζι, που τότε ήταν το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής. Στις 15 Μαρτίου, ο Ιωάννης Χονδρογιάννης εξεδήλωσε στον Ασημάκη Ζαϊμη την απόφασή του να επιτεθεί στους εισπράκτορες φόρων και τοκογλύφους Σεϊδη Λαλιώτη και Ταμπακόπουλο και τη συνοδεία τους που κατά τις πληροφορίες του την επόμενη θα κατευθυνόταν από Καλάβρυτα για Τρίπολη και να φέρουν τα χρήματα. Ο Ζαϊμης ενέκρινε την κίνηση.
Πρώτος ο Νικόλαος Σολιώτης, αγνοώντας τις ατέρμονες συνελεύσεις των προεστών, μαζί με τον Αναγνώστη Κορδή και άλλους κλέφτες, στις 14 Μαρτίου 1821 έστησαν ενέδρα και χτύπησαν σε τοποθεσία κοντά στο Αγρίδι της Νωνάκριδος τρεις γυφτοχαρατζήδες και τρεις ταχυδρόμους που μετέφεραν επιστολές του καϊμακάμη Μεχμέτ Σελήχ στον Χουρσήτ πασά στα Ιωάννινα, κατόπιν παροτρύνσεως του Σωτήρη Χαραλάμπη.
Ακολούθησε στις 18 Μαρτίου 1821 η επίθεση του Χονδρογιάννη στην τοποθεσία Χελωνοσπηλιά της Κατσάνας (Λυκούρια), εναντίον του εισπράκτορα Λαλαίου Τουρκαλβανού Σεϊδή, που μετέφερε μαζί με τον καταγόμενο από τη Βυτίνα «Σαράφη» Νικόλαο Ταμπακόπουλο, χρεόγραφα από την Κερπινή Καλαβρύτων στην Τριπολιτσά.
Μετά τη Χελωνοσπηλιά καταγράφεται επίσης η εχθρική ενέργεια του Νικόλαου Σολιώτη και του Ανδρέα Πετιμεζά, κατά διαταγή του Ασημάκη Φωτήλα στο Λιβάρτζι, εναντίον δύο σπαχήδων από την Τριπολιτσά, των Τσιπουγλαίων.
Ιδιαίτερης σημασίας κρίνεται η επίθεση εναντίον ανθρώπων του Τούρκου διοικητή των Καλαβρύτων Ιμπραήμ πασά Αρναούτογλου, που ανήσυχος από την κατάσταση ξεκίνησε με ολόκληρη τη φρουρά του για την Τριπολιτσά (μέσα Μαρτίου 1821).
Στη θέση Παλαιόπυργος ή Φροξυλιά ο Σωτήρης Παπαδαίος, ο Θανάσης Φεφές και ο Θανάσης Κωστόπουλος από το Μάζι, ο Γιαννάκης Βίρας από τα Κρινόφυτα και ο Γαλάνης από τα Βρώσθαινα, σκότωσαν σε ενέδρα τον Αιθίοπα (δούλο του Αρναούτογλου). Το απόγευμα της ίδιας μέρας η προφυλακή του Αρναούτογλου, έπεσε σε ενέδρα στη θέση Πλατάνια, που έστησαν οι ίδιοι μαζί με άλλους.
Ο Αρναούτογλου, όταν πληροφορήθηκε όσα συνέβησαν, έντρομος έσπευσε να κλειστεί μαζί με τους Τούρκους στους τρεις οχυρούς πύργους των Καλαβρύτων.
Στις 17 Μαρτίου, εορτή του Αγίου Αλεξίου «του ανθρώπου του Θεού» είχαν συγκεντρωθεί στην Αγία Λαύρα όλοι ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, Κληρικοί και λαϊκοί προύχοντες και προεστοί˙ δεν πήγαν στην Τρίπολη που τους κάλεσε ο καϊμακάμης με διαταγή του σουλτάνου (οι μόνοι που δεν πήγαν απ’ όλη την Πελοπόννησο ήσαν οι προεστοί των Καλαβρύτων), λόγω και της εορτής, οπότε ελήφθη η απόφαση κηρύξεως της Επαναστάσεως. Αν πήγαιναν και οι Καλαβρυτινοί στην Τριπολιτσά θα ήσαν και εκείνοι όμηροι και η επανάσταση δεν θα υφίστατο.Καρά βάση η ανυπακοή στην πρόσκληση του Τούρκου Διοικητού της Τριπολιτσάς από τους Καλαβρυτινούς ήταν η γενναία απόφαση περί κηρύξεως της Επαναστάσεως.Παραθέτουμε και το μήνυμα ενάρξεως του αγώνα που απεστάλη από την Αγία Λαύρα με προτροπή του Ασημάκη Φωτήλα προς τον Μαυρομιχάλη και τους λοιπούς οπλαρχηγούς και προεστούς της Μεσσηνίας, με τον Συνθηματικό Κώδικα της Φιλικής Εταιρίας.:
Εξοχώτατε Α.Μ. Χθες ετελέσθη το στεφάνωμα και έστω προς γνώση σας.
Ν. Χριστόδουλος Σολιώτης - Α. ΣκαλτσάςΚαλάβρυτα, 19 Μαρτίου 1821
Στις 20 προς 21 Μαρτίου: Μονή Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων: Στον παλαιό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου το λιγοστό φως τρυπώνει με δυσκολία από τους φεγγίτες. Δεν έχει ακόμη ξημερώσει και η ομίχλη είναι πυκνή. Και όμως! Στην Ωραία Πύλη διακρίνεται περίλαμπρος, μέσα στα ολομέταξα αρχιερατικά του άμφια, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Εκ δεξιών του ο επίσκοπος Καλαβρύτων και Κερνίτσης Προκόπιος στυλώνει τα μάτια του στον Παντοκράτορα του τρούλου. Εξ αριστερών του ο ηγούμενος της Μονής Καλλίνικος σκυμμένος σιγοψέλνει μια προσευχή των καλόγερων. Τριγύρω βρίσκονται συγκεντρωμένοι οι προεστοί της επαρχίας και οι οπλαρχηγοί με τις παχιές τις φουστανέλες και τα μεϊντανογέλεκα. Γονατιστά και τα πρωτοπαλίκαρα του τόπου με χείλη σφαλιστά και τις ψυχές παραδομένες στον Αγώνα.
«Ελευθερία ή Θάνατος, παλικάρια μου» φωνάζει ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και υψώνει για λάβαρο το χρυσοπόρφυρο παραπέτασμα του «Φοβερού Βήματος». Ο Ασημάκης Ζαΐμης, γέρος και ακόμη σκλαβωμένος δακρύζει στην προοπτική της λευτεριάς. Ο γιος του, Ανδρέας Ζαΐμης, σφιχταγκαλιάζεται με τους Πετμεζαίους, τον Αναγνώστη και τον Βασίλη, ενώ ο Λόντος και ο Χαραλάμπης κρατούν ακόμη τα χέρια τους ψηλά, στο σχήμα του σταυρού. «Το Θούριο, μωρέ παιδιά» ακούγεται ο Θεοχαρόπουλος και ο Ασημάκης ο Σκαλτσάς αρχίζει την αντάρα: «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή...».
Το πρωί της 21 Μαρτίου 1821 κάτω από τον αιωνόβιο ιστορικό πλάτανο όρκισε 600 αγωνιστές με σημαία το παραπέτασμα της ωραίας Πύλης του ιστορικού Ναού με την εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και με το σύνθημα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ή ΘΑΝΑΤΟΣ» εξόρμησαν δια την απελευθέρωση των Καλαβρύτων.Με σημαιοφόρο τον Διάκονο της Μονής Γρηγόριο Ντόκο, εκ Σκεπαστού Καλαβρύτων, βαστάζοντας με εθνική υπερηφάνεια το ιστορικό Λάβαρο οι αγωνιστές, με αρχηγούς τον Σωτήρη Χαραλάμπη, τον Φωτήλα, τον Σωτήρη Θεοχαρόπουλο, τον Ιωάννη Παπαδόπουλο, τον Νικόλαο Σολιώτη και τους Πετιμεζαίους έφθασαν κι πολιόρκησαν τα Καλάβρυτα, (υπήρχαν 2 τζαμιά, 3 πύργοι και φρουρά από 20 αστυνομικούς Τούρκους με διοικητή τον Αρναούτογλου, ήσαν και 100 περίπου τουρκικές οικογένειες). Από τη θέση όπου σήμερα βρίσκεται το εξωκκλήσι των αγίων Αναργύρων, οι αγωνιστές κτύπησαν τον πύργο που ήταν πίσω από το σημερινό Ξενοδοχείο «Χελμός» όπου εκεί ήταν συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι Τούρκοι.Ένας, μάλιστα, Τούρκος με το καριοφίλι του σημάδεψε στο λόφο το λάβαρο και το κτύπησε και σήμερα φαίνεται η τρύπα από το Τούρκικο βόλι. Μετά από πενθήμερη αντίσταση (21-25 Μαρτίου) ο Αρναούτογλου παραδόθηκε. Μετά την απελευθέρωση στην πόλη και στην Ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας τελέστηκε επίσημη δοξολογία.
Σχεδόν ταυτόχρονα απελευθερώνεται η Καλαμάτα από ‘Ελληνες αγωνιστές με επικεφαλής τους Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και Παπαφλέσσα, ενώ ο Ανδρέας Λόντος κηρύσσει την επανάσταση στη Βοστίτσα, την οποία εγκατέλειψαν οι Τούρκοι κάτοικοι της. Στις 25 Μαρτίου 400 Αγωνιστές από τη Βοστίτσα, υπό τον Λόντο, θα συμμετάσχουν στην πολιορκία του φρουρίου της Πάτρας, στην οποία είχαν εισέλθει οι επαναστάτες από τις 22 Μαρτίου.
Η 25η Μαρτίου ορίστηκε ως ημέρα εθνικού πανηγυρισμού με το διάταγμα που εξέδωσε ο βασιλιάς Όθων την 27η Μαρτίου 1838.
Ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του αναφερόμενος στην σπίθα της επανάστασης επιβεβαιώνει ‘πρώτα στα Καλάβρυτα'. Η επαναστατική φλόγα μεταλαμπαδεύτηκε ραγδαία από ψυχή σε ψυχή και διέλυσε κάθε προηγούμενο δισταγμό. Όλοι γνώριζαν ότι ο αγώνας για την ανεξαρτησία θα ήταν σκληρός και μακρύς, αδυσώπητος. Το τίμημα βαρύ, αλλά υπέρτερο το όραμα και ο πόθος για Ελευθερία, που όπως πρόβλεψε ο Σολωμός, υποχρεωτικά θα συναντιόταν με την κόψη του σπαθιού την τρομερή και θα έβγαινε από τα κόκκαλα τα ιερά των ηρώων.Συσχετίζοντας τα γεγονότα των Καλαβρύτων και γενικότερα στην Πελοπόννησο με την γενικότερη κατάσταση και τα ευρύτερα δεδομένα, εύκολα οι μελετητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα προαναφερθέντα γεγονότα ήταν απότοκα ενός σοφού σχεδιασμού. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ξεκίνησε την επαναστατική δράση στις 22 Φεβρουαρίου του 1821 στην Μολδοβλαχία που αν και δεν κατόρθωσε να τελεσφορήσει επιτόπια δημιούργησε τις προϋποθέσεις ο σπόρος της επανάστασης να φυτρώσει και να θεριέψει στην Πελοπόννησο και στη Στερεά Ελλάδα.
Σα σήμερα ακούστηκε μια πιστολιά. Κι ήταν τόσο δυνατός ο κρότος που ακούστηκε σ όλη την Ελλάδα! Ξύπνησε κάτι κοιμισμένα παλληκάρια. Ήρωες θρεμμένοι με αγριόχορτα και αγρίμια ανακλαδίζονται και κουβαλάνε έναν ολόκληρο λαό στις πλάτες τους. Ξεπλενουν ταπεινώσεις αιώνων προκαλώντας τα ξένα βόλια. Ο Έλληνας σ όλο του το μεγαλείο. Ο αυθόρμητος, ακράτητος και ατρόμητος Έλληνας. Ένα σπάνιο είδος που καταρρίπτει κάθε δύναμη θρεμμένη στην αδικία. Θέλει να ζήσει ελεύθερος, να ξαναγυρίσει στους ζωντανούς. Τι πιο γλυκό να πεθάνει γι αυτό; Όσο παράλογο κι αν φαίνεται, δε σκέφτεται την θυσία του.
Στρατηγοί κι αμούστακα παιδιά πολεμούν μαζί, ένα σώμα μια ψυχή. Όχι πια δούλοι, όχι πια ξένοι στο χώμα το δικό τους. Με το μπαρούτι θα γίνει αλήθεια αυτό. Κι οι Τούρκοι λιγοστεύουν. Κι οι αφέντες εξαφανίζονται. Οι παππούδες μας τα κατάφεραν. Το παν και το καναν!
Υπάρχουν όνειρα, υπάρχει και πραγματικότητα. Στο 21 αυτά τα δύο συνυπάρχουν. Η ιστορία χαρίζει υπερηφάνεια και ταπείνωση, τιμή και ντροπή. Το 21 ξεκαθαρίζει τη θέση της Ελλάδας. Τη σημαδεύει και τη σφραγίζει για πάντα. Τη δικαιώνει στους αιώνες και την προικίζει με αθάνατες αξίες. Δείχνει στον καθένα ότι αυτό το κομμάτι γης είναι γραμμένο ν αξίζει πάρα πολύ. Πιστοποιεί ότι εδώ κατοικούν μερικοί άνθρωποι που θεωρούν την ελευθερία και το δίκαιο σαν την υπέρτατη εντολή που δόθηκε στον άνθρωπο.
Ο υπεράνθρωπος αγώνας της νίκης του 21 φορτώνει τον καθένα μας με το καθήκον της συνέπειας απέναντι στην πατρίδα, το καθήκον για ετοιμότητα όταν απειλείται η ανεξαρτησία της. Οι γεροντότεροι το έχουν αποδείξει, εμείς δίνουμε υπόσχεση γι αυτό. Το 21 ήταν δοκιμασία. Κάθε παρέκκλιση είναι άρνηση.
Οι πρόγονοί μας κέρδισαν μεγάλο κομμάτι δόξας, τιμής και θαυμασμού. Το αξίζουν και τους ευχαριστούμε.
Μαζί με τους ανιδιοτελείς αγωνιστές όμως συνυπήρξαν και οι επίδοξοι διαχειριστές που θέλησαν και πέτυχαν να προσαρμόσουν την ιστορία στις δικές τους επιδιώξεις.
Όψιμοι πατριώτες, άκαπνοι επαναστάτες, φραγκοφερμένοι πολικάντηδες έριξαν στο περιθώριο τις πιο τίμιες μορφές αυτού του αγώνα και στέρησαν απ΄το μαχόμενο λαό την έμπνευση, το πάθος, τη ζωντάνια. Για να βάλουν έτσι την επανάσταση υποθήκη στις ΄΄καλές προθέσεις των προστάτιδων δυνάμεων΄΄ και να βγάλουν τον λαό απ΄ το προσκήνιο.
Μ’ όλα τούτα η υπόθεση της επανάστασης τραυματίστηκε μα δεν χάθηκε και διατηρεί ακέραιο χαρακτήρα σαν μια προσπάθεια Εθνική, έστω κι αν χρειάστηκε να τονωθεί σε μια κρίσιμη καμπή της απ’ την επέμβαση ξένων δυνάμεων.
Την απαρχή της Εθνικής τους ζωής οι Έλληνες – γράφει ο Γάλλος ιστορικός Κινέ – που συχνά τους κατηγορούν πως την απόχτησαν από ευεγερσία, την χρωστούν στον ίδιο τον εαυτό τους. Στάθηκε έργο των χεριών τους. Η Ευρώπη επενέβη μετά από 7 χρόνια όταν πια χόρτασε το θέαμα της σφαγής.
Δίχως όμως το έπος εκείνου του ανεπανάληπτου αγώνα η νέα Ελλάδα δεν θάχε βαθιές ρίζες. Θα ‘ταν μικρή, όχι σε έκταση, μα σα λαός και σαν ιστορία.
Χωρίς το 21 η συνείδηση του Έθνους δεν θα ‘ξερε από πού να αντλήσει πεποίθηση και δύναμη.
Το 21 άφησε μια παρακαταθήκη που θα εμπνέει τον Ελληνισμό για μύρια χρόνια ακόμα. Πως κάθε κατάχτηση Εθνική ή Κοινωνική είναι υπόθεση πάλης και αγώνα.
Κυρίες και κύριοι, τα ευχολόγια είναι και ωραία και εύκολα. Πρέπει όμως και σε προσωπικό επίπεδο να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Η σημερινή νεολαία είναι σπλάχνο μας, είναι η συνέχεια αυτού του τόπου και τρόπου ζωής. Τι θετικό κρατάνε αντικρύζοντάς μας; Τι αισθάνονται ότι θα κληρονομήσουν; Υπάρχει κάποιος να τους απαντήσει ότι ευθύνεται; Υπάρχει κάποιος να τους πει ότι « ουκ επ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος»; Ότι Έλλην σημαίνει αυτός που φέρνει το φως;
Οι κοινωνικές αξίες, τα ιδανικά και οι αρετές των αγωνιστών του 21 εξακολουθούν να παραμένουν αιτούμενα στο δικό μας κόσμο παρά την κοινωνική πρόοδο. Η αγάπη για την Πατρίδα όμως και η Θρησκεία ήταν οι δύο μοχλοί που κίνησαν το βράχο της επανάστασης του 21.
Στις 20 προς 21 Μαρτίου: Μονή Αγίας Λαύρας Καλαβρύτων: Στον παλαιό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου το λιγοστό φως τρυπώνει με δυσκολία από τους φεγγίτες. Δεν έχει ακόμη ξημερώσει και η ομίχλη είναι πυκνή. Και όμως! Στην Ωραία Πύλη διακρίνεται περίλαμπρος, μέσα στα ολομέταξα αρχιερατικά του άμφια, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Εκ δεξιών του ο επίσκοπος Καλαβρύτων και Κερνίτσης Προκόπιος στυλώνει τα μάτια του στον Παντοκράτορα του τρούλου. Εξ αριστερών του ο ηγούμενος της Μονής Καλλίνικος σκυμμένος σιγοψέλνει μια προσευχή των καλόγερων. Τριγύρω βρίσκονται συγκεντρωμένοι οι προεστοί της επαρχίας και οι οπλαρχηγοί με τις παχιές τις φουστανέλες και τα μεϊντανογέλεκα. Γονατιστά και τα πρωτοπαλίκαρα του τόπου με χείλη σφαλιστά και τις ψυχές παραδομένες στον Αγώνα.
«Ελευθερία ή Θάνατος, παλικάρια μου» φωνάζει ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και υψώνει για λάβαρο το χρυσοπόρφυρο παραπέτασμα του «Φοβερού Βήματος». Ο Ασημάκης Ζαΐμης, γέρος και ακόμη σκλαβωμένος δακρύζει στην προοπτική της λευτεριάς. Ο γιος του, Ανδρέας Ζαΐμης, σφιχταγκαλιάζεται με τους Πετμεζαίους, τον Αναγνώστη και τον Βασίλη, ενώ ο Λόντος και ο Χαραλάμπης κρατούν ακόμη τα χέρια τους ψηλά, στο σχήμα του σταυρού. «Το Θούριο, μωρέ παιδιά» ακούγεται ο Θεοχαρόπουλος και ο Ασημάκης ο Σκαλτσάς αρχίζει την αντάρα: «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή...».
Το πρωί της 21 Μαρτίου 1821 κάτω από τον αιωνόβιο ιστορικό πλάτανο όρκισε 600 αγωνιστές με σημαία το παραπέτασμα της ωραίας Πύλης του ιστορικού Ναού με την εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και με το σύνθημα «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ή ΘΑΝΑΤΟΣ» εξόρμησαν δια την απελευθέρωση των Καλαβρύτων.Με σημαιοφόρο τον Διάκονο της Μονής Γρηγόριο Ντόκο, εκ Σκεπαστού Καλαβρύτων, βαστάζοντας με εθνική υπερηφάνεια το ιστορικό Λάβαρο οι αγωνιστές, με αρχηγούς τον Σωτήρη Χαραλάμπη, τον Φωτήλα, τον Σωτήρη Θεοχαρόπουλο, τον Ιωάννη Παπαδόπουλο, τον Νικόλαο Σολιώτη και τους Πετιμεζαίους έφθασαν κι πολιόρκησαν τα Καλάβρυτα, (υπήρχαν 2 τζαμιά, 3 πύργοι και φρουρά από 20 αστυνομικούς Τούρκους με διοικητή τον Αρναούτογλου, ήσαν και 100 περίπου τουρκικές οικογένειες). Από τη θέση όπου σήμερα βρίσκεται το εξωκκλήσι των αγίων Αναργύρων, οι αγωνιστές κτύπησαν τον πύργο που ήταν πίσω από το σημερινό Ξενοδοχείο «Χελμός» όπου εκεί ήταν συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι Τούρκοι.Ένας, μάλιστα, Τούρκος με το καριοφίλι του σημάδεψε στο λόφο το λάβαρο και το κτύπησε και σήμερα φαίνεται η τρύπα από το Τούρκικο βόλι. Μετά από πενθήμερη αντίσταση (21-25 Μαρτίου) ο Αρναούτογλου παραδόθηκε. Μετά την απελευθέρωση στην πόλη και στην Ιστορική Μονή της Αγίας Λαύρας τελέστηκε επίσημη δοξολογία.
Σχεδόν ταυτόχρονα απελευθερώνεται η Καλαμάτα από ‘Ελληνες αγωνιστές με επικεφαλής τους Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και Παπαφλέσσα, ενώ ο Ανδρέας Λόντος κηρύσσει την επανάσταση στη Βοστίτσα, την οποία εγκατέλειψαν οι Τούρκοι κάτοικοι της. Στις 25 Μαρτίου 400 Αγωνιστές από τη Βοστίτσα, υπό τον Λόντο, θα συμμετάσχουν στην πολιορκία του φρουρίου της Πάτρας, στην οποία είχαν εισέλθει οι επαναστάτες από τις 22 Μαρτίου.
Η 25η Μαρτίου ορίστηκε ως ημέρα εθνικού πανηγυρισμού με το διάταγμα που εξέδωσε ο βασιλιάς Όθων την 27η Μαρτίου 1838.
Ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του αναφερόμενος στην σπίθα της επανάστασης επιβεβαιώνει ‘πρώτα στα Καλάβρυτα'. Η επαναστατική φλόγα μεταλαμπαδεύτηκε ραγδαία από ψυχή σε ψυχή και διέλυσε κάθε προηγούμενο δισταγμό. Όλοι γνώριζαν ότι ο αγώνας για την ανεξαρτησία θα ήταν σκληρός και μακρύς, αδυσώπητος. Το τίμημα βαρύ, αλλά υπέρτερο το όραμα και ο πόθος για Ελευθερία, που όπως πρόβλεψε ο Σολωμός, υποχρεωτικά θα συναντιόταν με την κόψη του σπαθιού την τρομερή και θα έβγαινε από τα κόκκαλα τα ιερά των ηρώων.Συσχετίζοντας τα γεγονότα των Καλαβρύτων και γενικότερα στην Πελοπόννησο με την γενικότερη κατάσταση και τα ευρύτερα δεδομένα, εύκολα οι μελετητές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα προαναφερθέντα γεγονότα ήταν απότοκα ενός σοφού σχεδιασμού. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ξεκίνησε την επαναστατική δράση στις 22 Φεβρουαρίου του 1821 στην Μολδοβλαχία που αν και δεν κατόρθωσε να τελεσφορήσει επιτόπια δημιούργησε τις προϋποθέσεις ο σπόρος της επανάστασης να φυτρώσει και να θεριέψει στην Πελοπόννησο και στη Στερεά Ελλάδα.
Σα σήμερα ακούστηκε μια πιστολιά. Κι ήταν τόσο δυνατός ο κρότος που ακούστηκε σ όλη την Ελλάδα! Ξύπνησε κάτι κοιμισμένα παλληκάρια. Ήρωες θρεμμένοι με αγριόχορτα και αγρίμια ανακλαδίζονται και κουβαλάνε έναν ολόκληρο λαό στις πλάτες τους. Ξεπλενουν ταπεινώσεις αιώνων προκαλώντας τα ξένα βόλια. Ο Έλληνας σ όλο του το μεγαλείο. Ο αυθόρμητος, ακράτητος και ατρόμητος Έλληνας. Ένα σπάνιο είδος που καταρρίπτει κάθε δύναμη θρεμμένη στην αδικία. Θέλει να ζήσει ελεύθερος, να ξαναγυρίσει στους ζωντανούς. Τι πιο γλυκό να πεθάνει γι αυτό; Όσο παράλογο κι αν φαίνεται, δε σκέφτεται την θυσία του.
Στρατηγοί κι αμούστακα παιδιά πολεμούν μαζί, ένα σώμα μια ψυχή. Όχι πια δούλοι, όχι πια ξένοι στο χώμα το δικό τους. Με το μπαρούτι θα γίνει αλήθεια αυτό. Κι οι Τούρκοι λιγοστεύουν. Κι οι αφέντες εξαφανίζονται. Οι παππούδες μας τα κατάφεραν. Το παν και το καναν!
Υπάρχουν όνειρα, υπάρχει και πραγματικότητα. Στο 21 αυτά τα δύο συνυπάρχουν. Η ιστορία χαρίζει υπερηφάνεια και ταπείνωση, τιμή και ντροπή. Το 21 ξεκαθαρίζει τη θέση της Ελλάδας. Τη σημαδεύει και τη σφραγίζει για πάντα. Τη δικαιώνει στους αιώνες και την προικίζει με αθάνατες αξίες. Δείχνει στον καθένα ότι αυτό το κομμάτι γης είναι γραμμένο ν αξίζει πάρα πολύ. Πιστοποιεί ότι εδώ κατοικούν μερικοί άνθρωποι που θεωρούν την ελευθερία και το δίκαιο σαν την υπέρτατη εντολή που δόθηκε στον άνθρωπο.
Ο υπεράνθρωπος αγώνας της νίκης του 21 φορτώνει τον καθένα μας με το καθήκον της συνέπειας απέναντι στην πατρίδα, το καθήκον για ετοιμότητα όταν απειλείται η ανεξαρτησία της. Οι γεροντότεροι το έχουν αποδείξει, εμείς δίνουμε υπόσχεση γι αυτό. Το 21 ήταν δοκιμασία. Κάθε παρέκκλιση είναι άρνηση.
Οι πρόγονοί μας κέρδισαν μεγάλο κομμάτι δόξας, τιμής και θαυμασμού. Το αξίζουν και τους ευχαριστούμε.
Μαζί με τους ανιδιοτελείς αγωνιστές όμως συνυπήρξαν και οι επίδοξοι διαχειριστές που θέλησαν και πέτυχαν να προσαρμόσουν την ιστορία στις δικές τους επιδιώξεις.
Όψιμοι πατριώτες, άκαπνοι επαναστάτες, φραγκοφερμένοι πολικάντηδες έριξαν στο περιθώριο τις πιο τίμιες μορφές αυτού του αγώνα και στέρησαν απ΄το μαχόμενο λαό την έμπνευση, το πάθος, τη ζωντάνια. Για να βάλουν έτσι την επανάσταση υποθήκη στις ΄΄καλές προθέσεις των προστάτιδων δυνάμεων΄΄ και να βγάλουν τον λαό απ΄ το προσκήνιο.
Μ’ όλα τούτα η υπόθεση της επανάστασης τραυματίστηκε μα δεν χάθηκε και διατηρεί ακέραιο χαρακτήρα σαν μια προσπάθεια Εθνική, έστω κι αν χρειάστηκε να τονωθεί σε μια κρίσιμη καμπή της απ’ την επέμβαση ξένων δυνάμεων.
Την απαρχή της Εθνικής τους ζωής οι Έλληνες – γράφει ο Γάλλος ιστορικός Κινέ – που συχνά τους κατηγορούν πως την απόχτησαν από ευεγερσία, την χρωστούν στον ίδιο τον εαυτό τους. Στάθηκε έργο των χεριών τους. Η Ευρώπη επενέβη μετά από 7 χρόνια όταν πια χόρτασε το θέαμα της σφαγής.
Δίχως όμως το έπος εκείνου του ανεπανάληπτου αγώνα η νέα Ελλάδα δεν θάχε βαθιές ρίζες. Θα ‘ταν μικρή, όχι σε έκταση, μα σα λαός και σαν ιστορία.
Χωρίς το 21 η συνείδηση του Έθνους δεν θα ‘ξερε από πού να αντλήσει πεποίθηση και δύναμη.
Το 21 άφησε μια παρακαταθήκη που θα εμπνέει τον Ελληνισμό για μύρια χρόνια ακόμα. Πως κάθε κατάχτηση Εθνική ή Κοινωνική είναι υπόθεση πάλης και αγώνα.
Κυρίες και κύριοι, τα ευχολόγια είναι και ωραία και εύκολα. Πρέπει όμως και σε προσωπικό επίπεδο να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Η σημερινή νεολαία είναι σπλάχνο μας, είναι η συνέχεια αυτού του τόπου και τρόπου ζωής. Τι θετικό κρατάνε αντικρύζοντάς μας; Τι αισθάνονται ότι θα κληρονομήσουν; Υπάρχει κάποιος να τους απαντήσει ότι ευθύνεται; Υπάρχει κάποιος να τους πει ότι « ουκ επ άρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος»; Ότι Έλλην σημαίνει αυτός που φέρνει το φως;
Οι κοινωνικές αξίες, τα ιδανικά και οι αρετές των αγωνιστών του 21 εξακολουθούν να παραμένουν αιτούμενα στο δικό μας κόσμο παρά την κοινωνική πρόοδο. Η αγάπη για την Πατρίδα όμως και η Θρησκεία ήταν οι δύο μοχλοί που κίνησαν το βράχο της επανάστασης του 21.
Να αντιτάξουμε, απέναντι σε αυτούς που ομιλούν για μια νέα τάξη πραγμάτων, που αποκαλούν τους λαούς της γης τρομοκράτες και επικαλούνται τη θεία φώτιση στις αμετροεπείς και άλογες ενέργειές τους την αλληλεγγύη και τη συνεργασία των κοινωνιών, τη σταθερή και αταλάντευτη προσήλωσή μας στη δημοκρατία , στο δικαίωμα του να διαφεντεύει ο καθένας τον τόπο του.
Ο Μακρυγιάννης γράφει στα απομνημονεύματα του: «η Πατρίδα του κάθε ανθρώπου και η Θρησκεία είναι το Παν και πρέπει να θυσιάζει και πατριωτισμόν και να ζεί αυτός και οι συγγενείς του ως τίμιοι άνθρωποι στην κοινωνία. Και τότε λέγονται Έθνη όταν είναι στολισμένα με πατριωτικά αιστήματα˙ το αναντίον λέγονται παλιόψαθες των Εθνών και βάρος της γης». Ποιος τολμά να διαφωνήσει με το Μακρυγιάννη, αν η ζωή του γεμίζει με καθημερινές μικροψυχίες και συμφέροντα; Αν δεν έχει να καταθέσει κάτι σημαντικό ως προσωπικότητα;
Η ιστορική μας μνήμη είναι βαριά κληρονομιά. Κληρονομιά, που τραγουδήσαμε στα τραγούδια μας, τη διηγηθήκαμε στα παραμύθια μας και τις παροιμίες. Κληρονομιά που οφείλουμε να την κρατάμε αμόλυντη και σωστική. Δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς.
Τα Καλάβρυτα μοιάζουν αιώνια «ευλογημένα» να είναι ελεύθερα. Χτισμένα αρκετά ψηλά μπορούν να ατενίζουν τον κάμπο, να δίνουν στους κατοίκους τους αυτή την αίσθηση του ανυπότακτου, του λεύτερου.
Έμελλε στον τόπο αυτό να γραφούν πολλές σελίδες ένδοξες και τραγικές της ιστορίας του Ελληνικού Έθνους, ακόμα και στα νεώτερα χρόνια. Ο πόνος και η δόξα συγκατοίκησαν σε τούτες τις πέτρες, που δε σκουριάζουν. Ο περιπατητής που θα ξεκινήσει από τα Καλάβρυτα και μέσα από την κοιλάδα του Αροάνιου και του Λάδωνα θα κατευθυνθεί προς την Τρίπολη είναι ‘Περιπατητής της Ιστορίας'. Αναστοχάζοντας, θα αποκαλέσει αυτή τη διαδρομή ‘Δρόμο ή Κοιλάδα της Ανεξαρτησίας.
Τιμή και Δόξα στους ήρωες. Ζήτω το 1821.
Σας ευχαριστώ.
Ο Μακρυγιάννης γράφει στα απομνημονεύματα του: «η Πατρίδα του κάθε ανθρώπου και η Θρησκεία είναι το Παν και πρέπει να θυσιάζει και πατριωτισμόν και να ζεί αυτός και οι συγγενείς του ως τίμιοι άνθρωποι στην κοινωνία. Και τότε λέγονται Έθνη όταν είναι στολισμένα με πατριωτικά αιστήματα˙ το αναντίον λέγονται παλιόψαθες των Εθνών και βάρος της γης». Ποιος τολμά να διαφωνήσει με το Μακρυγιάννη, αν η ζωή του γεμίζει με καθημερινές μικροψυχίες και συμφέροντα; Αν δεν έχει να καταθέσει κάτι σημαντικό ως προσωπικότητα;
Η ιστορική μας μνήμη είναι βαριά κληρονομιά. Κληρονομιά, που τραγουδήσαμε στα τραγούδια μας, τη διηγηθήκαμε στα παραμύθια μας και τις παροιμίες. Κληρονομιά που οφείλουμε να την κρατάμε αμόλυντη και σωστική. Δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς.
Τα Καλάβρυτα μοιάζουν αιώνια «ευλογημένα» να είναι ελεύθερα. Χτισμένα αρκετά ψηλά μπορούν να ατενίζουν τον κάμπο, να δίνουν στους κατοίκους τους αυτή την αίσθηση του ανυπότακτου, του λεύτερου.
Έμελλε στον τόπο αυτό να γραφούν πολλές σελίδες ένδοξες και τραγικές της ιστορίας του Ελληνικού Έθνους, ακόμα και στα νεώτερα χρόνια. Ο πόνος και η δόξα συγκατοίκησαν σε τούτες τις πέτρες, που δε σκουριάζουν. Ο περιπατητής που θα ξεκινήσει από τα Καλάβρυτα και μέσα από την κοιλάδα του Αροάνιου και του Λάδωνα θα κατευθυνθεί προς την Τρίπολη είναι ‘Περιπατητής της Ιστορίας'. Αναστοχάζοντας, θα αποκαλέσει αυτή τη διαδρομή ‘Δρόμο ή Κοιλάδα της Ανεξαρτησίας.
Τιμή και Δόξα στους ήρωες. Ζήτω το 1821.
Σας ευχαριστώ.