Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ

Η ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΜΑΧΩΝ ΔΟΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΟΝΑΧΟΥΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ!
Η Επανάσταση του 1821 άρχισε στην Αγία Λαύρα και ολοκληρώθηκε στο Μέγα Σπήκαιο κατά το έτος 1827.Στις 24 Ιουνίου του 1827 δόθηκε η περιώνυμος Μάχη του Μεγάλου Σπηλαίου, δηλ η μάχη των Μοναχών του Μεγάλου Σπηλαίου εναντίον του Ιμβραήμ Πασά, ο οποίος είχε στρατοπεδεύσει απέναντι από την ιστορική Μονή και με επιστολή του είχε καλέσει τους Μοναχούς να παραδοθούν, για να μη έχουν απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό.

Οι Μοναχοί απάντησαν, ότι η συνείδησή τους και η ιστορία τους δεν τους επιτρέπουν να παραδοθούν. Είναι αποφασισμένοι να πολεμήσουν! Και πολέμησαν! Έδωσαν την περίφημη Μάχη του Μεγάλου Σπηλαίου! Η Μάχη εκείνη ήταν οριακή, επειδή μ’ αυτήν οριστικοποιήθηκε η ελευθερία μας. Ήταν η τελευταία μεγάλη Μάχη των σκλαβωμένων Ελλήνων κατά του τούρκου Κατακτητή.
Προ της Μάχης εκείνης έγινε ανταλλαγή επιστολών μεταξύ του Πασά και του Ηγουμένου της Μονής. Η αλληλογραφία εκείνη ευτυχώς διασώθηκε. Αποτελεί μνημειώδη απόδειξη του ρόλου της Εκκλησίας και μάλιστα των Μονών μας και των Μοναχών στην απελευθέρωση του Γένους! Η αλληλογραφία εκείνη διασώθηκε! Δημοσιεύεται στο Λεύκωμα «ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ», σελ. 30-31), έκδοση της Ιεράς Μητροπόλεώς μας. Όσοι ενδιαφέρονται ας το ζητήσουν από το Βιβλιοπωλείο μας ( τηλ. 26910 29333).
Κάθε χρόνο στην ιστορική Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου ενθυμούμεθα το μεγάλο αυτό γεγονός, η δε «Παγκαλαβρυτινή Ένωσις» παρίσταται και τιμά την επέτειο.
Προχθές Κυριακή 24 Ιουνίου συναχθήκαμε και πάλι εκεί, τελέσαμε Μνημόσυνο των πεσόντων και ακούσαμε τον κ. Κωνστ. Νικολόπουλο-Καμενιανίτη, Λογοτέχνη, ο οποίος εξεφώνησε τον Πανηγυρικό της Ημέρας. Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Νικολόπουλο για την παραχώρηση του κειμένου και τον συγχαίρουμε για την μεγάλη προσφορά του.
Εισαγωγικά  παραθέτουμε ένα απόσπασμα από δημοσίευμα του ιστορικού. λογοτέχνη και συγγραφέα κ Σαράντη Καργάκου, που δημοσιεύθηκε στην εφηεμρίδα ΕΣΤΙΑ της 24ης Μαρτίου 2011 με τίτλο "Τα Μοναστήρια και η Παλιγγενεσία".
+ Ο ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ  καί ΑΙΓΙΑΛΕΙΑΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ26 Ιουνίου 2012

******************

Το Μέγα Σπήλαιο και οι πέριξ αυτού λόφοι είχαν μεταβληθεί σε φρούριο. Ο Ιμπραήμ από τη Μονή της Σάλμαινας (μετόχι του Μ. Σπηλαίου) κάλεσε με επιστολή τους μοναχούς να παραδοθούν. Αυτοί απάντησαν αρνητικά. Τους κτύπησε με το πεζικό και πυροβολικό του στις 24 Ιουνίου 1827. Την Μονή και τους γύρω χώρους υπεράσπιζαν 600 παλληκάρια υπό τον Νικόλα Πετ(ι)μεζά. Μικρή ενίσχυση έστειλε και ο Κολοκοτρώνης υπό τον Φωτάκο. Στις δυνάμεις αυτές προστέθηκαν και 100 οπλοφόροι μοναχοί, που έβγαλαν το ράσο και φόρεσαν την συνηθισμένη ελληνική στολή. Η μάχη κράτησε όλη την ημέρα και ήταν πεισματική. Ο Ιμπραήμ απέτυχε και ντροπιασμένος υποχρεώθηκε να αποσυρθεί. Το Μέγα Σπήλαιο έμεινε απάτητο. Αυτό έδωσε νέα πνοή στον Αγώνα. Πολλά χωριά ξεπροσκύνησαν και ο Κολοκοτρώνης συνέχισε με νέο σθένος την αγωνιστική του προσπάθεια.

***************

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ - ΚΑΜΕΝΙΑΝΙΤΗ,ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ, ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ , Τ. ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ, ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Τ. ΔΗΜΟΥ ΑΡΟΑΝΙΑΣ. ΜΕΓΑ ΣΠΗΛΑΙΟ , 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012

Ο ΚΑΛΟΓΕΡΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΔΟΞΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ ΣΤΙΣ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 1827 .

Αν στους αγώνες των Ελλήνων για τα ιδανικά τους

ξεχώριζε κανείς τις Καλαβρυτινές θυσίες,

αυτές δεν θα ‘χαν μετρημό .

Αν το αίμα τους απ’ αυτές τις θυσίες

έπεφτε στη θάλασσα,

θα βάφονταν κόκκινοι οι ωκεανοί.

Αν οι ψυχές των Καλαβρυτινών αγωνιστών

γίνονταν δέντρο ποτισμένο με το αίμα τους,

θα ’χε πολύ ψηλά κλαδιά ως τον ήλιο,

φέρνοντας πάντα χαραυγή στη χώρα .

Αν σ’ όλους τους αγώνες προσμετρούσαμε

κι εκείνους των μοναστηριών Μ . Σπηλαίου κι Αγίας Λαύρας,

θα υψώνονταν όρος μέγα σε κάμπο ασύμμετρο .

Κι αν σ’αυτό εστήνονταν η γαλανόλευκη ,

θα ξεδιπλώνονταν στα πέρατα της γης ,

καθώς και οι ύμνοι των αγωνιζόμενων μοναχών θα’ φτάναν στα ουράνια, 
μαζί με των αγγέλων τα ωσαννά .

                 -Κωνσταντίνος Νικολόπουλος Καμενιανίτης -                                                                                                                                   

Σεβασμιότατε Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας,
Πανοσιολογιότατε  Καθηγούμενε της Ιεράς του Μεγάλου Σπηλαίου Μονής,
Σεβαστοί πατέρες και μοναχοί,
Κύριε δήμαρχε Καλαβρύτων,
Άρχοντες του τόπου μας,
Κύριοι εκπρόσωποι του Στρατού και των Σωμάτων Ασφαλείας,
Κύριε Πρόεδρε της Παγκαλαβρυτινής Ενώσεως με το αξιότιμο Διοικητικό σας Συμβούλιο,
 Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,
Κυρίες και Κύριοι,                                                                                                            

Είμστε εδώ μαζί σήμερα,  για ν’ αποτίσουμε έναν ελάχιστο φόρο τιμής στους μοναχούς του Μεγάλου Σπηλαίου, τους Καλαβρυτινούς και άλλους αγωνιστές που στις 24 Ιουνίου 1827 έδωσαν τον “νυν υπέρ πάντων αγώνα’’ εναντίον του Ιμπραήμ, σ’ αυτόν εδώ τον τόπο και τον ανάγκασαν να φύγει ηττημένος και καταντροπιασμένος .

Μαζί για να τηρήσουμε ένα ιστορικό και ηθικό χρέος, απέναντι σ’ αυτούς τους τροπαιοφόρους της πατρίδας μας, που αγωνίστηκαν κι έχυσαν το αίμα τους για τα ιερά και τα όσια της φυλής μας .

Ένα χρέος που ποτέ μας δεν πρέπει να ξεχνάμε - όσα τα χρόνια κι αν διαβούν - τόσο για την συγκράτηση της ιστορικής μας μνήμης, όσο και για τα μηνύματα που πρέπει να στέλνουμε στις νεότερες και στις επόμενες γενιές και ειδικότερα σήμερα στους ομιχλώδεις και ζοφερούς καιρούς που διέρχεται η χώρα μας.

Καλωσορίζω λοιπόν την εδώ παρουσία σας, διαπνεόμενος από συναισθήματα ιερής και πατριωτικής συγκίνησης, κατά πρώτον γιατί βρισκόμαστε ενώπιον της χειροποιήτου εικόνας της Παναγίας  μας –έργου του Ευαγγελιστή Λουκά – την οποία ευλόγησε η Παναγία μας, εν ζωή ακόμα , σύμφωνα με την παράδοση , και κατά δεύτερον, διότι τούτος ο χώρος – σε καιρούς δύσκολους για το έθνος μας - εστάθη ο προμαχώνας των πνευματικών και πολεμικών εγέρσεων .

Στον ιερό απελευθερωτικό αγώνα του 1821, κάθε σπίτι, κάθε οικογένεια είχαν το δικό τους αγωνιστή, τον δικό τους ήρωα, όπως και ο ομιλών, ως κατευθείαν απόγονος του οπλαρχηγού, στρατολόγου και εκπαιδευτή των αγωνιστών της περιοχής Αροανίας, Ξενοχρήστου Νικολόπουλου -Καμενιανίτη .

Υπό το πρίσμα όλων των πιο πάνω στοιχείων και συναισθημάτων διαπνεόμενος, αποδέχτηκα την τιμητική δι’ εμέ πρόσκληση της Παγκαλαβρυτινής Ενώσεως για να σας ιστορήσω τα διαγενόμενα, σ’ εκείνη τη σπουδαία και καθοριστική για την πατρίδα μας νικηφόρα μάχη των μοναχών του Μεγάλου Σπηλαίου, Καλαβρυτινών και άλλων αγωνιστών εναντίον του Ιμπραήμ  στις 24 Ιουνίου 1827, που στην ουσία επισφράγισαν λίγο αργότερα την ανεξαρτησία της χώρας μας .

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. Μετά την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας  το 1453  εχάθη αυθωρί ο λαμπρότατος ήλιος της δόξας, ο ήλιος του μεγαλείου του Γένους μας και όχι μόνο. Τότε οι κόρακες του νέου κατακλυσμού τρώγοντες μετά βουλιμίας τις σάρκες και τα οστά των δυστυχισμένων Ρωμιών επί τετρακόσια χρόνια, δεν εξέφραζαν διάθεση επιστροφής εις την κιβωτόν αυτών .

Ο υπό περιστεράς αναμενόμενος κλάδος ελαίας ουδαμού εφαίνετο  και έτεινε να ξεχαστεί .

Κι όμως ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, όπου τα ύδατα του κατακλυσμού υπεχώρησαν κι εφάνηκαν κατά πρώτον τα Καλαβρυτινά βουνά. Εδώ άρχισε ν’ ανατέλλει πάλι ο ήλιος της λευτεριάς, και ήλθε πάλι η άνοιξη στην πατρίδα μας κι εμοσχοβόλησαν τα δένδρα .

Εκεί κάτω από τον ίσκιο τους  και τα μυροβόλα φυλλώματά  τους ελημέριασαν οι ατρόμητοι σταυραητοί της ρωμιοσύνης, οι ένδοξοι ήρωες του έθνους μας .

Αλλά αυτόν τον ήλιο της λευτεριάς, λίγα χρόνια μετά, άρχισαν να σκιάζουν τα σύννεφα της διχόνοιας, προαιωνίου μάστιγας της χώρας μας. Από το 1823 και μετά οι εμφύλιες διαμάχες μεταξύ των Ελλήνων οδηγούσαν τον τόπο σε ατραπούς ολέθριες .

Η αψευδής γλώσσα της ιστορίας μας διδάσκει , ότι τα κράτη και οι λαοί προοδεύουν και επιτελούν μεγάλα και θαυμαστά έργα όταν η ομόνοια αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό τους.

Παρ’ όλες όμως τις εμφύλιες διαμάχες, εκείνο το διάστημα, υπάρχουν αρκετές  επιτυχίες των Ελλήνων που συντηρούν τον αέρα της λευτεριάς .

Ο Σουλτάνος Μαχμούτ , απογοητευμένος από τις επιτυχίες αυτές -συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 1824 - ζητά την βοήθεια του πασά της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή , για να καταπνίξει την επανάσταση .

Ο Μεχμέτ Αλή ανέθεσε όλη την επιχείρηση στον γιό του Ιμπραήμ, ο οποίος αποβιβάζεται στις αρχές του 1825 στην Πελοπόννησο  με πολυάριθμο, άρτια οργανωμένο και εκπαιδευμένο στρατό .

Καμιά δύναμη δεν μπορούσε ν’ αντισταθεί σ αυτή την εισβολή του Ιμπραήμ, σ’ αυτή  τη ‘‘μαύρη ακρίδα’’, που κατάπινε τα πάντα στο πέρασμα της. Ο Κολοκοτρώνης μόνο προσπάθησε με κλεφτοπόλεμο ν’ αντισταθεί .

Έτσι όλες οι πόλεις της Πελοποννήσου έπεσαν στα χέρια του και μόνο το εσωτερικό της Μάνης, το Παλαμήδι και το Μέγα Σπήλαιο έμειναν στους Έλληνες.

Οι ορδές του Ιμπραήμ αλώνιζαν την Πελοπόννησο και είχαν γίνει ο φόβος και ο τρόμος. Πολλοί Έλληνες κατέφυγαν στα βουνά, ενώ αρκετοί για να σωθούν πήγαν και προσκύνησαν τον Ιμπραήμ, παρά την αυστηρή διαταγή του Κολοκοτρώνη ‘‘ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΤΣΕΚΟΥΡΙ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΣΚΥ-ΝΗΜΕΝΟΥΣ’’.

Όλα έδειχναν ότι η επανάσταση που είχε αρχίσει με τόσο μεγάλο ενθουσιασμό, αυταπάρνηση κι ελπίδες, βρισκόταν στο τέλος της.

Ο αλαζόνας και υπερόπτης Ιμπραήμ δεν μπορούσε να δεχθεί ότι η Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου θα μπορούσε να μένει ελεύθερη και απάτητη από τα στρατεύματα του, τη στιγμή μάλιστα που είχε προηγηθεί η κατάληψη του Μεσολογγίου, μετά την ηρωική έξοδο των πολιορκουμένων αγωνιστών του. Είχε επιχειρήσει ο ίδιος, χωρίς αποτέλεσμα, κατά τα έτη 1825 και 1826 να εξαναγκάσει τους μοναχούς σε παράδοση με διάφορους τρόπους. Όμως το 1827, είναι αποφασισμένος να καταλάβει δυναμικά το Μ. Σπήλαιο, μέσα στο οποίο είχαν καταφύγει για προστασία πολλές οικογένειες. Είχε επίσης πληροφορίες από προσκυνημένους και το Νενέκο, ότι σε ασφαλές μέρος είχαν εναποτεθεί  ένας μεγάλος αριθμός από πολύτιμα και πανάκριβα αντικείμενα.

Ούτως εχόντων των πραγμάτων, περί τα μέσα Ιουνίου 1827  ο Ιμπραήμ πασάς , περιφερόμενος και κατακαίοντας τον Μοριά, στρατοπέδευσε στη Σάλμαινα Καλαβρύτων κοντά στο σημερινό Σκεπαστό, έχοντας γύρω στις 15.000 στρατό μαζί με τους προσκυνημένους. Σκοπός του ήταν να πολλαπλασιάσει τους προσκυνημένους κάμπτοντας το ηθικό των επαναστατημένων και φυσικά η λαφυραγωγία των δύο ιστορικών μονών της περιοχής Μεγάλου Σπηλαίου και Αγίας Λαύρας, που αποτελούσαν πέραν των άλλων τα μεγάλα σύμβολα και τα προπύργια της Επαναστάσεως.

Όμως και οι μοναχοί του Μεγάλου Σπηλαίου, εμπειροπόλεμοι και από επαναστατικό πνεύμα διακατεχόμενοι - καθότι πολλούς τους βρίσκουμε να πολεμούν στο πλευρό των επαναστατημένων Ελλήνων,όπως στη μάχη του Λεβιδίου, στην Ακράτα και αλλού - δεν έμειναν με σταυρωμένα τα χέρια. Αντιλαμβανόμενοι τις προθέσεις του Ιμπραήμ και τον κίνδυνο, ζήτησαν από τον Γέρο του Μοριά (ευρισκόμενο τότε στην Βόχα της Κορινθίας ), στρατιωτική ενίσχυση με απεσταλμένους το Ν. Πετμεζά  και τους μοναχούς Ιωάννη Κανελλόπουλο και Παγκράτιο Πολυζωγόπουλο, η οποία βοήθεια έφτασε αμέσως στη μονή, αποτελούμενη από τμήμα της σωματοφυλακής του Γενικού Αρχηγού με επικεφαλής τον υπασπιστή και απομνημονευματογράφο του, Φώτιο Χρυσανθόπουλο ή Φωτάκο. Ο Φωτάκος μας περιγράφει στ’ απομνημονεύματά του με λεπτομέρειες την μάχη. Στις 21 Ιουνίου 1827 αυτό που περίμεναν οι μοναχοί επιβεβαιώνεται. Ο Ιμπραήμ στέλνει τελεσίγραφο αμαχητί παράδοσης της μονής αλλιώς θα την κατέστρεφε.

Η επιστολή αυτή υπογράφεται από τον Σαμή Εφέντι και την παραθέτουμε εδώ ως ιστορική τεκμηρίωση.

‘‘ Ευγενέστατε ηγούμενε και επίλοιποι παπάδες και καλόγεροι Μεγάλου Σπηλαίου .

Σας σημειώνω ότι είμεθα φερμένοι με τον υψηλότατον Ιμβραήμ Πασάν, αφέντη μας εις κάμπον Καλαβρύτων εδώ και τέσσαρες ημέρες προτηνότερα και έχομεν μεγάλας ορδινίας και ετοιμασίας δια την πολιορκίαν μοναστηριού Μεγάλου Σπηλαίου. Και ως τάχυ προσμενόμενον να μας έλθουν και τόπια και αι μπόμπες και αρκετά σύνεργα δια μήνες και έπειτα από μία ή και δύο ημέρας να ρίξωμεν τα ορδία μας περί πολιορκίας του μοναστηριού εις αυτά τα μέρη , δια τούτο σας φανερώνω ότι να λυπηθήτε το μοναστήρι σας να μην τύχη και χαλάση : και τώρα μάλιστα οι πλέον άγνωστοι (οι αμαθέστεροι ) από λόγου σας ήρθαν και προσεκύνησαν τον άφεντη μας και εγλύτωσαν  τα χωριά τους και τόσον λαό και την ζωή τους και τα πράγματά τους. Λοιπόν του λόγου σας είσθε γνωστικότεροι από εκείνους και θέλει στοχασθείτε το κάθε πράγμα καλλίτερα . Παρά πάνω δεν σας γράφω, θέλει πληροφορηθήτε και από το γράμμα του φίλου μου του Φωτήλα, θέλει σας συμβουλεύσει ο ίδιος .

Ηγούμενε ,θέλει στοχαστής ετούτο το κίνημα των Ρωμαίων δεν θέλει εύγει σε κεφάλι . Λοιπόν σαν φρόνιμος οπού είσαι , στοχάσου βαθιά πως δεν ευρίσκεις καλό τέλος και θα είσαι νικημένος. Θέλεις εξεύρη ότι αυτό όπου σας γράφω , το γράφω με του υψηλοτάτου αφέντη μας τον ορισμόν και να με αποκριθήτε εις τα όσα σας γράφω .

Σάμη Εφέντι                                                                       τη 21η Ιουνίου 1827

Σεγνεζτίπ Εφέντι (Τ.Σ.)

Μετά από σύσκεψη , οι μοναχοί του Μ. Σπηλαίου δια στόματος και γραφής του ηγουμένου Δαμασκηνού απάντησαν μ’ ένα καινούριο  «Μολών λαβέ » στις 22 Ιουνίου 1827.

«Υψηλότατε αρχηγέ των Οθωμανικών αρμάτων, χαίρε .

Ελάβαμεν το γράμμα σου και είδομεν τα όσα γράφεις ηξεύρομεν πως είσαι εις τον κάμπον των Καλαβρύτων πολλάς ημέρας και ότι έχεις όλα τα μέσα του πολέμου. Ημείς δια να προσκυνήσωμεν είναι αδύνατον, διότι είμεθα ορκισμένοι εις την πίστην μας, ή να ελευθερωθώμεν ή να αποθάνωμεν πολεμούντες  ,και κατά το χαΐνι μας δεν γίνεται να χαλάση ο ιερός όρκος της πατρίδος μας .

Σε συμβουλεύουμε όμως να υπάγης να πολεμήσης σε άλλα μέρη, διότι αν, έλθης εδώ να μας πολεμήσης και μας νικήσης, δεν είναι μεγάλον κακόν, διότι θα νικήσης παπάδες, αν όμως νικηθής , το οποίον ελπίζομεν άφευκτα, με την δύναμιν του Θεού,  διότι έχομεν και θέσιν δυνατήν και θα είναι εντροπή σας και τότε οι Έλληνες θα εγκαρδιωθούν και θα σε κυνηγούν πανταχού. Ταύτα σε συμβουλεύομεν και ημείς κάμε ως γνωστικός το συμφέρον σου, έχομεν και γράμματα από την Βουλήν και από τον αρχιστράτηγον Θεόδωρον Κολοκοτρώνην, ότι εις πάσαν περίπτωσιν πολλήν βοήθειαν θα μας στείλη, παλληκάρια και τροφάς και ότι ή θα ελευθερωθώμεν τάχιστα ή θα αποθάνωμεν κατά τον ιερόν όρκον της Πατρίδος μας.

ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ

Ο Ηγούμενος και συν εμοί παπάδες και καλόγεροι τη 22^α  Ιουνίου 1827, Μέγα Σπήλαιον »

Κατά τις πολύ πρωινές ώρες της 24^ης Ιουνίου ευρισκόμενοι σε θέση μάχης , επιτιθέμενοι και αμυνόμενοι έχουν λάβει όλα τα παρασκευαστικά μέτρα .

Προ της ενάρξεως της μάχης εκτυλίσσεται το εξής συγκλονιστικό θέαμα. Εξέρχονται από τη Μονή εκατό πάνοπλοι μοναχοί με αρχηγό τους τον θρυλικό από τη συμμετοχή του στη μάχη του Λεβιδίου  Προηγούμενο Γεράσιμο Τυρολό. Οι μοναχοί αυτοί είχαν βγάλει τα καλογερικά τους και είχαν ντυθεί με φέσια και φουστανέλες. Πηγαίνοντας δε να πιάσουν τη θέση Παλιάμπελο πλησίον της Μονής,είπαν στους υπόλοιπους αμυνομένους: «Ελάτε να ιδήτε πώς θα πολεμήσωμεν » .

Αναπόφευκτα τις πρωινές εκείνες ώρες της 24^ης Ιουνίου ξεκίνησε η μάχη σε διάφορα σημεία .

Ο ηγέτης των Ελλήνων σ’ αυτή τη μάχη Ν. Πετμεζάς, συνεπικουρούμενος από τους Φωτάκο, Μέλλιο, Σαρδελιάνο και τους προαναφερθέντες μοναχούς, όλοι μαζί γύρω στους 600 αγωνιστές, έναντι των άνω από 15.000 του Ιμπραήμ, προέβαλλαν σθεναρή αντίσταση απωθώντας τον Ιμπραήμ για δεκατρείς ώρες .

Τα στρατεύματα του Ιμπραήμ έπαθαν μεγάλες απώλειες, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 650 νεκρούς, ενώ από το μέρος των Ελλήνων μόνο τρεις νεκροί μεταξύ των οποίων και ο εκ Κερπινής Ανδρέας Σαρδελιάνος .Εκείνη τη μέρα ο Ιμπραήμ αισθάνθηκε τι σημαίνει καλογερικός πόλεμος . Μετά απ’ αυτά ο Ιμπραήμ έφυγε ηττημένος και καταντροπιασμένος προς τα νότια της Πελοποννήσου.

Λίγο μετά οι ξένοι αποφασίζουν επιτέλους το κλείσιμο του ελληνικού ζητήματος, παρεμβαίνοντας καθοριστικά, και στις 6 Ιουλίου 1827 υπογράφεται το πρωτόκολλο του Λονδίνου, το οποίο αναγνωρίζει την αυτονομία της Ελλάδος .

Με τα Καλαβρυτοχώρια, την Αγία Λαύρα και τα Καλάβρυτα άνοιξε ο επικός αγώνας της ανεξαρτησίας της Ελλάδας το 1821. Σ’ αυτή την ίδια τη μαρτυρική γη, στην ιστορική μάχη του Μεγάλου Σπηλαίου επισφραγίστηκε η ανεξαρτησία της Ελλάδας και μάλιστα με καλογερικό ντουφέκι, έως ότου ήρθε η ώρα της κατατροπώσεως του εχθρού στο Ναβαρίνο και της οριστικής αποχώρησης του Ιμπραήμ .

Εκ των ανωτέρω συνάγεται το συμπέρασμα ότι ουδέποτε οι αριθμοί του εχθρού επτόησαν τους Έλληνες. Για μια ακόμη φορά η ψυχή εθριάμβευσε. Αυτή έδωσε την μάχη και αυτή συνέτριψε τον εχθρό. Στη δόξα των Θερμοπυλών της ελληνικής ιστορίας προστέθηκε η δόξα των Καλαβρύτων, η ΔΟΞΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ .

Όμως αγαπητοί μου, σήμερα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της  πολτοποίησης των αξιών, επιβάλλεται να υπερτονίσουμε ορισμένα πράγματα ακόμη. Σήμερα που γίνεται προσπάθεια μηδενισμού και απαξίωσης της συμμετοχής του κλήρου στην επανάσταση του 1821, από ανιστόρητους ιστορικούς, αξίζει να θυμηθούμε τα λόγια του Φωτάκου κατ’ αρχήν στ’ απομνημονεύματά του (τόμος Α , σελ 45 - 46 ) που μας λέει :

« Ο ελληνικός κλήρος ήτο προορισμένος άνωθεν δια να ευρεθή τόσον φιλόπατρις και να σώση ολόκληρον το έθνος· διότι άμα η Βυζαντινή Αυτοκρατορία εχάθη, ο κλήρος εδέχθη την κηδεμονίαν έθνους απροστάτευτου, και μη έχοντος άλλο στήριγμα ειμή μόνον την θρησκείαν .. »

Και συνεχίζει πιο κάτω :

« Οι εχθροί του Ελληνικού Έθνους και της θρησκείας του είπαν πολλά εναντίον, και προσέτι, ότι οι Έλληνες μοναχοί ετάραξαν τον κόσμον, τον οποίον είχαν αρνηθεί· αλλά σφάλλουν μεγάλως εις τούτο, διότι θέλουν τον μοναχόν να μην έχει αίσθημα ανθρώπου και αγάπη εις την πατρίδα του, αν και το Ιερόν Ευαγγέλιον ρητώς διδάσκει, ότι ο μοναχός χρεωστεί να θυσιάσει την ζωήν του δια την σωτηρίαν ενός και μόνον ανθρώπου, πολλώ δε μάλλον δια την ύπαρξιν και σωτηρίαν ολόκληρου του Έθνους».

Αξίζει επίσης να θυμηθούμε ότι απ’ τα πρώτα θύματα της Ελληνικής Επαναστάσεως ήταν ο Πατριάρχης Κων/πόλεως Άγιος Γρηγόριος ο Ε΄, ο οποίος σύμφωνα με το γιαφτά (το σημείωμα που κρέμασαν οι Τούρκοι στο λαιμό του) κατά τον απαγχονισμό του στις 10 Απριλίου 1821, θεωρήθηκε υπεύθυνος για την εξέγερση των Καλαβρυτινών .

Κυρίες και κύριοι ,

Σήμερα 185 χρόνια μετά την μάχη του Μεγάλου Σπηλαίου, μετά την νίκη των μοναχών και των Καλαβρυτινών και ενώ τούτος ο τόπος και τα ιστορικά μοναστήρια μας, υπέστησαν το μένος και την βαρβαρότητα κι άλλων εχθρών στη συνέχεια, τα Καλάβρυτα έχουν ξαναγεννηθεί απ’ τη στάχτη τους διαλαλώντας στον κόσμο :

• Πως τούτος ο τόπος ποτέ δεν σβήνει. Όσο υπάρχουν άνθρωποι, θα υπάρχει φως. Η ζωή θα είναι ο νικητής και η ειρήνη το μέγιστο αγαθό.
• Οι Καλαβρυτινοί κέρδισαν, νίκησαν με την  θυσία τους αφού με το μέτωπο ψηλά, αντέταξαν το φιλελεύθερο πνεύμα τους στη βία.
• Η Ελευθερία και η Δημοκρατία είναι τα πρώτα αγαθά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα, δυνάμωσαν και ανδρώθηκαν σε τούτο τον αγιασμένο τόπο και είναι έννοιες αυθύπαρκτες με την Ελλάδα. Κανένας πόλεμος είτε με τα όπλα, είτε με οικονομικά και άλλα μέσα, δεν θα καθυποτάξει τούτο το λαό .

Εδώ μέσα από την ιστορική Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, κάτω από το βλέμμα της προστάτιδος Παναγίας μας, εδώ από τα αγιασμένα Καλαβρυτινά χώματα, που η ελευθερία σφυρηλατήθηκε μέσα στο καμίνι της ιστορίας, στέλνουμε ένα καινούριο μήνυμα σ’ όλον τον κόσμο .

Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει, όσο υπάρχουν Καλάβρυτα, όσο υπάρχει Μέγα Σπήλαιο, όσο υπάρχει Αγία Λαύρα, όσο υπάρχουν Έλληνες .

Δόξα και τιμή σ’ όλους αυτούς!

Δόξα και τιμή στους μοναχούς και τους αγωνιστές του Μεγάλου Σπηλαίου !

 Κωνσταντίνος Νικολόπουλος - Καμενιανίτης