« ΤΑ
ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ »
Η Αγία μας Εκκλησία εορτάζει σήμερα το
μεγάλο γεγονός της Βάπτισης του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό. Εξαίρετοι
υμνογράφοι, όπως ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, επιστράτευσαν το υψηλότερο λογοτεχνικό
τους ταλέντο, για να υμνήσουν το μεγάλο γεγονός της Βάπτισης. Η Βάπτιση του
Ιησού Χριστού είναι η αφετηρία του κοσμοϊστορικού και κοσμοσωτήριου έργου Του
μέσα στον κόσμο. Από την Βάπτιση αρχίζει το λυτρωτικό κήρυγμα, με το οποίο
κάλεσε τους ανθρώπους προς τη σωτηρία. Ο Απόστολος Παύλος γράφοντας προς τον
μαθητή του Τίτο, Επίσκοπο Κρήτης, λέει: «Επεφάνη γαρ η χάρις του Θεού η
σωτήριος πάσιν ανθρώποις» (ΤΙΤ. 2, 11). Και η απαρχή της χάριτος του Θεού που
κάλεσε τους ανθρώπους σε σωτηρία, σημειώνεται με την Βάπτιση στον Ιορδάνη
ποταμό. Το βάπτισμα του Κυρίου ήταν συμβολικό και προσημείωση του Χριστιανικού
βαπτίσματος.
Ποιο ήταν όμως το αποτέλεσμα της σωτηρίας
των ανθρώπων; Το αναφέρει ο Απόστολος Παύλος στη σημερινή Αποστολική περικοπή.
«Ίνα αρνησάμενοι την ασέβειαν και τας κοσμικάς επιθυμίας σωφρόνως και δικαίως
και ευσεβώς ζήσωμεν εν τω νυν αιώνι, προσδεχόμενοι την μακαρίαν ελπίδα και
επιφάνειαν της δόξης του μεγάλου Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού» (ΤΙΤ. 2,
12-13). Δηλαδή, «να αρνηθούμε την ασέβεια και τις αμαρτωλές επιθυμίες και να
ζήσουμε με σωφροσύνη, με δικαιοσύνη και με ευσέβεια στον παρόντα αιώνα,
περιμένοντας την μακαριότητα που ελπίζουμε, δηλαδή την εμφάνιση της δόξας του
μεγάλου Θεού και Σωτήρα μας, του Ιησού Χριστού» (ΤΙΤ. 2, 12-13). Ο Απόστολος
Παύλος καθορίζει τον σκοπό της σωτηρίας. Η Χριστιανική πίστη δεν χαρίζει απλά
στον άνθρωπο μία ιδιότητα, την Χριστιανική, αλλά επιδρά σε ολόκληρο τον άνθρωπο
και τον αναγεννά.
Ο προχριστιανικός άνθρωπος δεν γνώριζε τον
αληθινό Θεό και λάτρευε τα κτίσματα, τα είδωλα. Η θεολογική άγνοια οδηγούσε σε
ηθικές καταπτώσεις. Η Χριστιανική πίστη οδηγεί στην πραγματική θεοσέβεια, στην
απαλλαγή κάθε ηθικής κηλίδας, για να ζήσει ο άνθρωπος «σωφρόνως και δικαίως και
ευσεβώς» (ΤΙΤ. 2, 12), αναμένοντας με ελπίδα την επιφάνεια της δόξας του Ιησού
Χριστού, η οποία θα πραγματοποιηθεί κατά την δεύτερη Παρουσία. Με την εμφάνιση
του Χριστού έλαμψε το φως της πνευματικής τελειότητας. Αυτά ακούγονται σε
κάποιους της σημερινής παράλογης εποχής μας, περίεργα. Θεωρούν την πνευματική
ζωή, μία κατάσταση για ανθρώπους χαμηλής νοημοσύνης, θρησκόληπτους και
φανατικούς. Ενώ οι ίδιοι δεν βλέπουν την κατάσταση του εαυτού τους, που
μοιάζουν με τα ανόητα ζώα, τα οποία ενδιαφέρονται μόνο για την τροφή και τνη
αναπαραγωγή τους.
Σήμερα, πλήθος Χριστιανών, που αγαπούν την
Εκκλησία του Χριστού και θέλουν να ζήσουν την πνευματική ζωή, συγκεντρώνονται
στους Ναούς να εορτάσουν το μεγάλο γεγονός της Βάπτισης του Χριστού. Να
ακούσουν το Απολυτίκιο της εορτής «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε» και η
ψυχή να γεμίσει από συναισθήματα θρησκευτικού ενθουσιασμού. Φυσικά αυτό δεν
αρέσει στους άπιστους ανθρώπους. Και αυτό γιατί τους ενοχλεί τη συνείδηση. Σε
κάποιους από αυτούς λειτουργεί ακόμη η συνείδηση, δεν έχει πορωθεί. Οι ίδιοι
αυτοί άνθρωποι ενοχλούνται και από το χτύπημα της καμπάνας και από άλλες
εκφράσεις της Ορθόδοξης Πνευματικότητας.
Όπως στις Εθνικές εορτές η ψυχή μας γεμίζει από υψηλά Εθνικά
συναισθήματα, έτσι και η σημερινή μεγάλη εορτή αναπτερώνει το θρησκευτικό μας
συναίσθημα και τονώνει τη θρησκευτική μας ζωή.
Μία παραδοσιακή και ωραία συνήθεια είναι η
κατάδυση του Τιμίου Σταυρού στις θάλασσες και όπου αλλού υπάρχει υγρό στοιχείο,
προκειμένου να αγιασθούν όλα τα ύδατα κατά τη σημερινή λαμπρή ημέρα. Ας
ακούσουμε πόσο ωραία παρουσιάζει ο Φώτης Κόντογλου τη συνήθεια αυτή στο Αϊβαλί,
που ήταν η πατρίδα του, στο διήγημα «Τα Φώτα στ’ Αϊβαλί». «Σαν φτάνανε στ’
Αγγελή τον Γιαλό, όπως λέγανε κείνη την ακρογιαλιά, ο δεσπότης με τους παπάδες
ανεβαίνανε σε μια μεγάλη σανιδωτή σάγια (εξέδρα) εμορφοσκαρωμένη, για να
κάνουνε τον Αγιασμό. Ο κόσμος έπιανε την ακρογιαλιά κι ανέβαινε ο καθένας όπου
εύρισκε, για να μπορεί να βλέπει. Τα σπίτια που ήτανε ένα γύρο γεμίζανε κόσμο.
Οι γυναίκες θυμιάζανε από τα παραθύρια» (Το Αϊβαλί η πατρίδα μου, σελίδες
172-173). Ο Φώτης Κόντογλου, ο μεγάλος αυτός λογοτέχνης και αγιογράφος,
αγαπούσε πολύ την Εκκλησία και την πατρίδα.
Στην εποχή μας με την περιφρόνηση των
ηθικών αξιών, δοκιμάζουμε έντονες πικρίες και απογοητεύσεις. Περιφρονήσαμε τις
αξίες της Χριστιανικής πίστης και οι κοινωνίες βασανίζονται από τα οδυνηρά
συναισθήματα του άγχους, της μοναξιάς και της ανασφάλειας. Η αδικία πρυτανεύει
με την επιβολή του δίκαιου του ισχυρότερου και η διαφθορά οδηγεί στον θάνατο
πλήθος νέων ανθρώπων. Τα ναρκωτικά, η αχαλίνωτη σεξουαλική ζωή με τα
μεταδιδόμενα νοσήματα και διάφορα άλλα πάθη, οδηγούν στον σωματικό και στον
ψυχικό θάνατο. Αναζητούμε τον γνήσιο ανθρωπισμό μας. Ας αναβαπτισθούμε λοιπόν
νοερά στα ύδατα του Ιορδάνη και ας επιζητήσουμε να ζήσουμε «σωφρόνως και
δικαίως» (ΤΙΤ. 2, 12) με την Χάρη του επιφανέντος Χριστού. Ας είναι ο Χριστός
οδηγός στην επίγεια πορεία μας.
π.
Βασίλειος Γιαννακόπουλος