"ΛΟΓΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ"
Μέρος 40ν
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Μέσα στο πνευματικό κλίμα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής συνεχίζουμε την παρουσίαση του έργου του Αγίου Μαξίμου του Ομολογητού «Λόγος Πνευματικός» και σας προσφέρουμε το τρίτο μέρος του που πιστεύουμε ότι θα μας βοηθήσει στον πνευματικό μας αγώνα αυτής της αγωνιστικής περιόδου για κάθε χριστιανό.
Γ΄Κυριακή των Νηστειών, 22 Μαρτίου 2009
______________________________________
Και ο αδελφός είπεν:
- Αληθινά γέροντα, έτσι έχουν τα πράγματα και όχι αλλιώς. Γι’ αυτό και ο κύριος ανεχόταν όσα έπαθε από τους Ιουδαίους, βλασφημίες, κτυπήματα και όλα τ’ άλλα που υπέστη. Πονούσε μεν για εκείνους, επειδή αγνοούσαν ως πλανεμένοι, γι’ αυτό και είπε πάνω στον Σταυρό · «Πάτερ άφες αυτοίς ου γάρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. 23, 34). Επί του Σταυρού δε, θριάμβευσε κατά της πανουργίας και της απάτης του διάβολου και των αρχόντων του και αγωνιζόμενος, όπως είπες, μέχρι θανάτου για την εντολή της αγάπης μας χάρισε τη νίκη εναντίον τους. Σύντριψε την δύναμη του θανάτου και με την ανάστασή Του δώρισε σε όλη τον κόσμο την ζωή. Ευχήσου, όμως, για μένα, γέροντα, να μπορέσω τέλεια να γνωρίσω τον σκοπό του Κυρίου και των αποστόλων του και να έχω την δύναμη σε καιρό πειρασμών να είμαι άγρυπνος και να μην αγνοώ τα νοήματα του διαβόλου και των δαιμόνων του.
*
* *
Και ο γέροντας αποκρίθηκε και είπε:
- Εάν όσα είπαμε τα έχεις για παντοτινή μελέτη, μπορεί να βγεις από την άγνοια. Αλλά να κατανοήσεις, ότι όπως εσύ πειράζεσαι, έτσι πειράζεται και ο αδελφός σου. Αυτόν μεν που πειράζεται να συγχωρείς, αυτόν δε που πειράζει και προσπαθεί να σε οδηγήσει σε μίσος εναντίον αυτού που πειράζεται, ν’ αντισταθείς και να μην υπακούσεις στις πονηριές του. Και αυτό είναι εκείνο που λέγει ο αδελφόθεος Ιάκωβος στην καθολική του επιστολή «Υποταγήτε τω Θεώ, αντίστητε δε τω διαβόλω και φεύξεται αφ’ υμών» (Ιακ. 4, 7). Εάν, λοιπόν, όπως είπαμε, είσαι άγρυπνος και έχεις παντοτινή μελέτη όσα ειπώθηκαν, θα μπορέσεις να γνωρίσεις τον σκοπό του Κυρίου και των αποστόλων του, και τους μεν ανθρώπους ν’ αγαπάς και να συμπάσχεις μαζί τους, όταν κάνουν σφάλμα, τους δε πονηρούς δαίμονες συνεχώς να τους πολεμάς, με την αγάπη. Εάν, όμως, είμαστε χαύνοι, αμελείς και ράθυμοι και σέρνουμε τον λογισμό μας στις σαρκικές ηδονές, όχι τους δαίμονες, αλλά τον εαυτόν μας και τους αδελφούς μας πολεμούμε, τους δε δαίμονες λατρεύουμε με αυτά και μαχόμαστε με τους ανθρώπους για το χατίρι τους.
*
* *
Και ο αδελφός είπε:
- Έτσι είναι, γέροντα, από την αμέλειά μου πάντοτε βρίσκουν αφορμές εναντίον μου οι δαίμονες. Σε παρακαλώ, γέροντα, πες μου πως μπορώ ν’ αποκτήσω την εγρήγορση.
Και αποκρίθηκε ο γέροντας:
- Η παντελής αμεριμνησία από τα γήινα και η συνεχής μελέτη της θείας Γραφής, φέρνει την ψυχή στον φόβο του Θεού. Ο δε φόβος του Θεού οδηγεί στην εγρήγορση. Τότε η ψυχή αρχίζει να βλέπει τους δαίμονες να την πολεμούν με τους λογισμούς και αμύνεται. Ο Δαβίδ έλεγε γι’ αυτά · «Και επείδεν ο οφθαλμός μου εν τοις εχθροίς μου» (Ψαλ. 53, 19). Σε αυτή την πάλη διέγειρε τους μαθητές του ο κορυφαίος των αποστόλων Πέτρος, και έλεγε · «Νήψατε, γρηγορήσατε, ότι ο αντίδικος υμών διάβολος, ως λέων ωρυόμενος περιπατεί, ζητών τίνα καταπίη · ώ αντίστητε στερεοί τη πίστει» (Α΄Πετρ. 5, 8). Ο δε Κύριος · « Γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν» (Ματθ. 24, 41). Ο δε Εκκλησιαστής, λέγει · «Εάν πνεύμα του εξουσιάζοντος αναβή επί σέ, τόπον σου μη αφής» (Εκκλ. 10, 4). Τόπος δε του νου είναι η αρετή και η γνώση και ο φόβος τους Θεού. Ο δε θαυμαστός Απόστολος, που αγωνιζόταν γενναία και είχε μεγάλη εγρήγορση, έλεγε · «Εν σαρκί γάρ περιπατούντες, ου κατά σάρκα στρατευόμεθα. Τα γάρ όπλα της στρατειάς υμών ου σαρκικά, αλλά δυνατά τω Θεώ προς καθαίρεσιν οχυρωμάτων · λογισμούς καθαιρούντες, και παν ύψωμα επαιρόμενον κατά της γνώσεως του Θεού · και αιχμαλωτίζοντες παν νόημα εις την υπακοή του Χριστού · και εν ετάμω έχοντες εκδικήσαι πάσαν παρακοήν (Β Κορ. 10, 3-6). Εάν, λοιπόν, κι εσύ μιμηθείς τους αγίους, και με πόνο αφοσιωθείς στον Θεό, θ’ αποκτήσεις εγρήγορση.
- Αληθινά γέροντα, έτσι έχουν τα πράγματα και όχι αλλιώς. Γι’ αυτό και ο κύριος ανεχόταν όσα έπαθε από τους Ιουδαίους, βλασφημίες, κτυπήματα και όλα τ’ άλλα που υπέστη. Πονούσε μεν για εκείνους, επειδή αγνοούσαν ως πλανεμένοι, γι’ αυτό και είπε πάνω στον Σταυρό · «Πάτερ άφες αυτοίς ου γάρ οίδασι τι ποιούσι» (Λουκ. 23, 34). Επί του Σταυρού δε, θριάμβευσε κατά της πανουργίας και της απάτης του διάβολου και των αρχόντων του και αγωνιζόμενος, όπως είπες, μέχρι θανάτου για την εντολή της αγάπης μας χάρισε τη νίκη εναντίον τους. Σύντριψε την δύναμη του θανάτου και με την ανάστασή Του δώρισε σε όλη τον κόσμο την ζωή. Ευχήσου, όμως, για μένα, γέροντα, να μπορέσω τέλεια να γνωρίσω τον σκοπό του Κυρίου και των αποστόλων του και να έχω την δύναμη σε καιρό πειρασμών να είμαι άγρυπνος και να μην αγνοώ τα νοήματα του διαβόλου και των δαιμόνων του.
*
* *
Και ο γέροντας αποκρίθηκε και είπε:
- Εάν όσα είπαμε τα έχεις για παντοτινή μελέτη, μπορεί να βγεις από την άγνοια. Αλλά να κατανοήσεις, ότι όπως εσύ πειράζεσαι, έτσι πειράζεται και ο αδελφός σου. Αυτόν μεν που πειράζεται να συγχωρείς, αυτόν δε που πειράζει και προσπαθεί να σε οδηγήσει σε μίσος εναντίον αυτού που πειράζεται, ν’ αντισταθείς και να μην υπακούσεις στις πονηριές του. Και αυτό είναι εκείνο που λέγει ο αδελφόθεος Ιάκωβος στην καθολική του επιστολή «Υποταγήτε τω Θεώ, αντίστητε δε τω διαβόλω και φεύξεται αφ’ υμών» (Ιακ. 4, 7). Εάν, λοιπόν, όπως είπαμε, είσαι άγρυπνος και έχεις παντοτινή μελέτη όσα ειπώθηκαν, θα μπορέσεις να γνωρίσεις τον σκοπό του Κυρίου και των αποστόλων του, και τους μεν ανθρώπους ν’ αγαπάς και να συμπάσχεις μαζί τους, όταν κάνουν σφάλμα, τους δε πονηρούς δαίμονες συνεχώς να τους πολεμάς, με την αγάπη. Εάν, όμως, είμαστε χαύνοι, αμελείς και ράθυμοι και σέρνουμε τον λογισμό μας στις σαρκικές ηδονές, όχι τους δαίμονες, αλλά τον εαυτόν μας και τους αδελφούς μας πολεμούμε, τους δε δαίμονες λατρεύουμε με αυτά και μαχόμαστε με τους ανθρώπους για το χατίρι τους.
*
* *
Και ο αδελφός είπε:
- Έτσι είναι, γέροντα, από την αμέλειά μου πάντοτε βρίσκουν αφορμές εναντίον μου οι δαίμονες. Σε παρακαλώ, γέροντα, πες μου πως μπορώ ν’ αποκτήσω την εγρήγορση.
Και αποκρίθηκε ο γέροντας:
- Η παντελής αμεριμνησία από τα γήινα και η συνεχής μελέτη της θείας Γραφής, φέρνει την ψυχή στον φόβο του Θεού. Ο δε φόβος του Θεού οδηγεί στην εγρήγορση. Τότε η ψυχή αρχίζει να βλέπει τους δαίμονες να την πολεμούν με τους λογισμούς και αμύνεται. Ο Δαβίδ έλεγε γι’ αυτά · «Και επείδεν ο οφθαλμός μου εν τοις εχθροίς μου» (Ψαλ. 53, 19). Σε αυτή την πάλη διέγειρε τους μαθητές του ο κορυφαίος των αποστόλων Πέτρος, και έλεγε · «Νήψατε, γρηγορήσατε, ότι ο αντίδικος υμών διάβολος, ως λέων ωρυόμενος περιπατεί, ζητών τίνα καταπίη · ώ αντίστητε στερεοί τη πίστει» (Α΄Πετρ. 5, 8). Ο δε Κύριος · « Γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν» (Ματθ. 24, 41). Ο δε Εκκλησιαστής, λέγει · «Εάν πνεύμα του εξουσιάζοντος αναβή επί σέ, τόπον σου μη αφής» (Εκκλ. 10, 4). Τόπος δε του νου είναι η αρετή και η γνώση και ο φόβος τους Θεού. Ο δε θαυμαστός Απόστολος, που αγωνιζόταν γενναία και είχε μεγάλη εγρήγορση, έλεγε · «Εν σαρκί γάρ περιπατούντες, ου κατά σάρκα στρατευόμεθα. Τα γάρ όπλα της στρατειάς υμών ου σαρκικά, αλλά δυνατά τω Θεώ προς καθαίρεσιν οχυρωμάτων · λογισμούς καθαιρούντες, και παν ύψωμα επαιρόμενον κατά της γνώσεως του Θεού · και αιχμαλωτίζοντες παν νόημα εις την υπακοή του Χριστού · και εν ετάμω έχοντες εκδικήσαι πάσαν παρακοήν (Β Κορ. 10, 3-6). Εάν, λοιπόν, κι εσύ μιμηθείς τους αγίους, και με πόνο αφοσιωθείς στον Θεό, θ’ αποκτήσεις εγρήγορση.
* * *
Και ο αδελφός είπε:
- Και τι πρέπει να κάνει κανείς, γέροντα, για να μπορέσει ν’ ασχολείται συνέχεια με τον Θεό;
Και αποκρίθηκε ο γέροντας.
- Αδύνατον, να είναι συνεχώς αφοσιωμένος ο νους στον Θεό, εάν πρώτα δεν αποκτήσει αυτές τις τρεις αρετές, την αγάπη δηλαδή, την εγκράτεια και την προσευχή. Η μεν αγάπη ημερεύει το θυμό, η δε εγκράτεια μαραίνει την επιθυμία και η προσευχή χωρίζει τον νου απ’ όλα τα νοήματα και τον παρουσιάζει γυμνό ενώπιον του Θεού. Αυτές οι τρεις αρετές είναι συμπεριληπτικές όλων των άλλων, και χωρίς αυτές δεν έχει τη δύναμη ο νους ν’ αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στον Θεό.